EMEK


Results for "EMEK"

Dictionary of Economics

EMEK ARZI

(Dictionary of Economics) :
Çalışmak üzere sunulan emek miktarı. Kapitalizmle birlikte insanın çalışma gücü de netalaşmıştır. Yani belirli bir fiyattan alım satım konusu olan herhangi bir mal durumuna gelmiştir. Bunun nedeni işçilerin, yani emek gücünden başka satacakşeyleri olmayan insanların ortaya çıkışıdır. Böyle olunca herhangi bir mal gibi emeğin de arzı, talebi bir fiyatı (ücret) vardır. Emek arz ve talebi bu fiyatın fonksiyonudur ve emek piyasası da bunların dengesini sağlar. Emek gücünün sahibi olan insan rasyonel hareket eden bir varlıktır. Burada rasyonellikten insanların işgücü arzını yaparken, çalışmanın getireceği gelir ile külfet arasında kendisine maksimum tatmini sağlayacak bir bileşimi seçtikleri kastedilmektedir: Çalışma süresi uzadıkça gelir artar. Ama o arada bir yandan çalışmanın verdiği sıkıntı artar (çalışmanın zahmetli ve sıkıntılı bir iş olduğu kabul edilmektedir) öte yandan boş zamanın alternatif maliyeti yükselir. (Boş zamanın kişinin gözündeki değeri, boş zaman azaldıkça artar). Dolayısıyla belirli bir emek arzı miktarında toplam tatmin maksimum olur. Bu noktanın ötesinde hem çalışma arzının artırılabilmesi, hem detatmin maksimizasyonunu; sürebilmesi için birim gelir düzeyinin yükseltilmesi, yani ücretlerin artırılması gerekir. Bu klasik ve neoklasik emek arzı yaklaşımının özüdür. Burada reel ücretler arttıkça emek arzı artar, reel ücretler azaldıkça emek arzı kısılır. Bu hipotez klasik, neoklasik ve yeni klasik iktisat yaklaşımlarının temellerinden birini oluşturur. Keynesçi yaklaşıma göre ise, emek arzı reel ücretlerin fonksiyonu değildir, çünkü mevcut kurumsal çerçevede bu mümkün değildir: Ücretler belli bir dönem geçerli olan toplu sözleşmelerle saptanmaktadır. Burada, fiyatlar değişiyorsa reel ücretleri önceden öngörmek imkansızdır. Ayrıca Keynes işsizlerin cari ücret düzeyinde emek arzettiklerini, böyle durumlarda ücret düzeyini artırmadan da emek arzının çoğalmasının sağlanabileceğini belirtmiştir. Ayrıca fiyat artışından daha az nominal ücret artışı yoluyla reel ücret azaltılmasına işçilerin tepki göstermeyebileceklerini belirtmiştir. Emek arzını etkileyen öteki unksurlar nüfus, aktif nüfus (çalışabilir durumdaki nüfus) ve işgücüne katılma oranıdır. Sözgelimi son yıllarda özellikle ABD ve Avrupada kadınların işgücüne katalım oranının yükselmesi emek arzının yükselmesine neden olmuştur.
Dictionary of Economics

EMEK BORSALARI

(Dictionary of Economics) :
Ondokuzuncu yüzyıl sonlarında Fernand Pelloutierin çabalarıyla kurulmuştur. Sendikecıların toplantı yeridir.Sendikalar buralarda eğitim seminerleri düzenler, ortak sorunlarını görüşürlerdi.
Dictionary of Economics

EMEK DEĞER TEORİLERİ

(Dictionary of Economics) :
Malların birbirleriyle değişim oranlarının, yani nisbi fiyatlarının içerdikleri emek miktarlarıyla orantılı olduğu noktasından hareket eden değer teorileri. İlk sistematik emek değer teorisi David Ricardoya aittir. Ricardo malların değişim değerlerinin, içerdikleri emek miktarlarıyla orantılı olduğunu, değerlerinin içerdikleri emek miktarına eşit olduğunu öne sürdü. Ama burada ortaya çıkan bir soruna çözüm getiremedi: Emek sermaye oranları farklı olduğu zaman, piyasa şartlarının kar oranlarını ceşitlediği varsayımı altında, malların içerdikleri emekmiktarına göre değiştirilmesi mümkün olamaz, ya da başka türlü söylemek gerekirse, emek sermaye oranları farklı ise ve mallar içerdikleri emek miktarına göre değiştirilecekse o zaman kar oranları aynı olamaz. Yani fiyatlar değerlerden sapar. Buna iktisat literatüründe dönüşüm ya da transformasyon problemi denmektedir. Bu problem yukarıda belirtildiği gibi emek sermaye oranlarının farklı olmasından ya da sermayelerin dayanıklılık sürelerinin farklı olmasından kaynaklanmaktadır.Emek-değer teorisini Ricardodan sonra Marx ele aldı ve artık değer kavramını geliştirdi. Buna göre malın değerini emek oluşturur. Bu değer üç kısımdan ibarettir: V+C+S. V emeğin değerini, C sermayenin yıpranma payını ve S de artık değeri temsil eder. Artık değer, emek gücünün çıkarttığı ve kendi değerini aşan değer kısmıdır. Bunu kapitalist alır. (Bk. Marxın Değer Teorisi)Emek devir oranı, belirli bir dönemde belirli bir firmadan kendi istekleri ile ya da yenilenme nedeniyle çıkartılanların firmada çalıştırılanların toplamına oranı.
Dictionary of Economics

EMEK ETKİNLİĞİ

(Dictionary of Economics) :
Emeğin beslenme koşulları, çalışma koşulları ve sağlık koşulları düzeldiği ölçüde verimi de artar. Böylece emek etkinliği artmış olur. Bu nedenle emeğin harcadığı enerjiyle orantılı olarak beslenmesi, işçi;işveren ilişkilerinindüzelmesi, işçi sağlığının denetlenmesi gerekir.
Dictionary of Economics

EMEKLİLİK

(Dictionary of Economics) :
İnsanlar yaşlandıkça çalışma güç ve yeteneklerini yitirrirler ve belli bir yaştan sonra işe katkıları çok azalır. Bu insanlar çalışma hayatından ayrıldıkları zaman gelir kaynakları kurumuş olur ve güç durumda kalırlar. Onlara bir hizmet karşılığı olmaksızın ödenen aylığı emekli aylığı dener.Kapitalizmin ilk dönemlerinde birçok sosyal hak gibi, emekli aylığı da yoktu. Bu hakkın kulanılabilir hale gelmesi, ondokuzuncu yüzyıl sonlarına doğru, sosyal güvenlik sistemlerinin gelişmeye başlamasıyla sözkonusu olmuştur. Emeklilikle ilgili sorunlar ülkeden ülkeye ve zamana göre de değişmektedir. Sözgelimi sağlık ve beslenme ile ilgili gelişmelerin ortalama insan önrünü uzattığı gelişmiş ülkelerde memeklilerin ikinci bir iş talebi artmaktadır. ABDde tezgahtarlık benzeri işler yapan seksen yaşındaki insanlara raslanmaya başlanmıştır. Ama oradaki ikinci iş talebi daha çok psikolojik nedenlerden kaynaklanmaktadır. Ülkemizde ise emeklilerin ikinci iş talebi gelir yeterziliğinden ileri gelmektedir. Türkiyede emekli aylıkları arasında büyük farklar vardır. Yüksek derecelerden emekli olan memurlar görece tatmin edici aylık alabilirken, birçok işçi ve memur emeklisi de son derece tamin edici aylık alabilirken, birçok işçi ve memur emeklisi de son rerece düşük aylıklar almaktadırlar. Öte yandan Türkiyede emeklilik yaºinin oldukça düşük olduğu söylenmektedir. Nitekim insanlar 45 yaş civarında emekli olabilmekdedirler. Dolayısıyla emeklilik yaşının yükseltilmesi talep edilmektedir. Ama bu talep halen çalışmakta olanların kazanılmiş hakları ve oldukça genç nüfus yapısı nedniyle yeni gelenlere iş açılması için kabul edilmektedir.