Isı.


Results for "Isı."

Philosophical Dictionary

Çifte Gerçek Öğretisi.

(Philosophical Dictionary) :
Bilimin gelişmesi sonunda metafizik düzeyde bir zorunluk olarak beliren çifte gerçek öğretisi, ussal gerçeklikle dinsel gerçekliği birbirinden ayırmak ve bunları birbirlerine karıştırmamak gerektiğini savunarak, dinsellikten bilimselliğe doğru ileri bir adım atmaya çalışmıştır. Örneğin Rönesans'ın ünlü İtalyan düşünürü Pietro Pomponazzi'ye (Petrus Pomponatius, 1462-1524) göre Hıristiyanlık açısından ruhun ölümsüzlüğü bir gerçek olduğu kadar usçuluk açısından ruhun ölümlülüğü de bir gerçektir. Usa göre doğru olan, dine göre yanlış olabilir. Bu iki gerçeklik alanını birbirine karıştırmamak gerekir. Ünlü Fransız düşünürü Pierre Bayle'a (1647-1706) göre Tanrı düşüncesini bilim ve usla bağdaştırmaya çalışmak boşunadır, çünkü bunlar hiç bir zaman bağdaşamazlar. Öyleyse her birinin alanını ötekinden ayırmak, birinin öbürüne hiç bir üstünlüğünü düşünmeksizin, her birini kendi alanı içinde değerlendirmek gerekir. Usun gücü kendi sınırı içindedir, bu sınırı aşamaz. Buna karşı inanmanın da sınırı çizilemez. İsteyen dilediği yolu tutmalıdır, en uygunu her iki yolu birden tutmak ve asla birbirlerine karıştırmamaktır.
Philosophical Dictionary

El İşi.

(Philosophical Dictionary) :
bkz. El.
Philosophical Dictionary

Floransa Akademisi.

(Philosophical Dictionary) :
Floransa Akademisi, XV. yüzyıl İtalya'sının Floransa kentinde Cosimo Medici'nin (1389-1464) kurduğu bir Platon akademisidir. Medici'ler, 1434 yılından beri Floransa kent-devletinin başında bulunan bir banker ailesidir. Istanbullu Georgios Gemistos Plethon (1355-1450), 1438 yılında dinsel bir toplantıya katılmak için Floransa'ya gelmiş ve orada yerleşerek Platon ve yeniplatonculuk öğretisini yaymaya başlamıştır. O sırada Floransa'nın başında bulunan ve aydın bir kişi olan Cosimo Medeci'nin yardımıyle 1459 yılında Platon akademisi kuruldu. Bu akademi bir çeşit Platonseverler kulübü niteliğindeydi. Istanbullu Plethon'dan sonra akademinin başına Trabzonlu Basilius Bessarion (1403-1472) geçmiştir. Bu iki Bizanslı bilgin Floransa Akademisinde Platon'un Aristotelesçiliğe karşı savunmasını yapmışlardır. Amaçları, felsefe yapmaktan çok Hıristiyanlığı güçlendirmekti. Marsilius Ficinus (1433-1499) gibi ünlü düşünürler Floransa Akademisinden yetişmişlerdir. Özellikle bu iki düşünür Platon'la Aristoteles'in temelde birleşmekte oldukları kanısındaydılar. Ficinus'a göre her iki öğreti de aynı Tanrısal usun meydana getirdiği iki ayrı biçimdeki doğrulardır. Büyük dünya (makrokosmos) karşısında insanı küçük bir dünya (mikrokozmos)sayan ve insanın alın yazısını kendi özgür eylemiyle yazacağını söyleyen Mirandola, bu okulun yetiştirdiği ilginç düşünürlerdendir. bkz. Akademi, Platonculuk.
Philosophical Dictionary

Isı.

(Philosophical Dictionary) :
(Os. Hararet, Fr. Chaleur, Al. Warme, İng. Heat). Özdeğin devim biçimlerinden biri...Özdeğin sayısız ve sonsuz çeşitlilikteki devim biçimlerinden biri olan ısı, fizik biliminde, bir cismin sıcaklığının artmasını sağlayan fiziksel erke deyimiyle tanımlanır. XVII. yüzyılda ısı, kalor adı verilen bir akışkan sanıloyordu. Isının da ışık ve elektrik gibi, bir özdek olduğu XIX. yüzyılda tanıtlandı ve böylelikle idealizmin "ne olduğu bilinmeyen esrarlı güç"lerinden biri daha bilim alanına girmiş oldu. Th. Rumford, Humphrey Davy ve Young'ın çalışmalarından sonra 1841 yılında Alman bilgini J. Robert Mayer kinetik erkenin- yani işin- ısıya ve ısının da kinetik erkeye çevrilebileceğini gösterdi. 1847 yılında da alman bilgini Helmholtz Erkenin korunmasını ilkesini yıyımladı. Eytişimsel özdekçiliğin kurucularından Engels, Doğanın Diyalektiği adlı yapıtında şöyle der: "Mekanik devimin ısıya dönüşümünün pratik alanda keşfedilmesi öylesine eskidir ki insanlık tarihinin başlangıcına kadar götürülebilir. Sürtünmeyle ateşin yakılması, insanların ilk kez cansız doğa gücünü kendi hizmetlerine sokmalarının ilk aşamasıdır" (Ibid, Arif Gelen çevirisi, s. 136), "Bicimlenen farklı varlıklarda-güneşlerde, gezegenlerde ve uydularda- özdeğin başlangıçta egemen olan devim biçimi bizim ısı dediğimiz şeydir" (Ibid, s. 45). Devimin en besit biçimi yer değişimi, en yüksek biçimi de düşüncedir. Bunların arasında sonsuz çeşitlilikte mekanik, fiziksel, kimyasal, yaşambilimsel vb. devim biçimleri vardır. Her devim biçimi, kendisinden daha yüksek bir devim biçimine çevrilir. Her yüksek devim biçimi kendisinden daha aşağı bir devim biçimini kasar ama bir daha o biçime inmez. Çeşitli doğa bilimlerinin konuları, özdeğin bu çeşitli devim biçimleridir. Doğanın dyalektik yasalarından nicelikten niteliğe geçişi anlatırken Engels, ilginç bir örnek olarak ısı 'yı gösterir: "Isıyı mekanik devime ya da mekanik devime ya da mekanik devimi ısıya çevirdiğimiz zaman nitelik değiştiği halde nicelik aynı kalır. Çok doğru. Ama devimin biçim değişimi Heine'nin kusurları gibidir. Herkes kendi basına erdemli olabilir, kusur işlemek için iki kişi gereklidir. Bunun gibi, devimin biçim değişimi de her zaman en az iki cisim arasında geçen bir süreçtir. Bunlardan biri, bir niceliğin-yani ısının-deviminin belli bir miktarını yitirir, öteki de o niteliğin-mekanik devim, elektrik, kimyasal çözüşme-deviminin aynı miktardaki kısmını kazanır. Demek ki burada nicelik ve nitelik karşılıklı olarak birbirlerine uyarlar. Şimdiye kadar tecrit edilmiş tek bir cisim içinde devimi bir biçimden ötekine dönüştürmenin mümkün olduğu ortaya konamamıştır" (Ibid, s. 81). bkz. Özdek, Devim, Erke, Işık, Nicelikten Niteliğe Geçiş, Eytişimsel Özdekçilik, Fizik.
Philosophical Dictionary

Kozentina Akademisi.

(Philosophical Dictionary) :
bkz. Teleziana Akademisi.