ÜÇ TARZ-I SİYASET [İng. Three Stages of Politics]:


Results for "ÜÇ TARZ-I SİYASET [İng. Three Stages of Politics]:"

Sociological Dictionary

ÜÇ TARZ-I SİYASET [İng. Three Stages of Politics]:

(Sociological Dictionary) :
Kavramın isim babalığını Yusuf Akçura yapmıştır. (Bkz. Akçura, Y.) 1904 yılında Kahire'de Türk Gazetesinde yazdığı makale bu başlığı taşımaktadır.Üç tarz-ı siyaset ile Osmanlılık, İslâmcılık ve Türkçülük akımları kastedilmektedir. 19. yüzyılın aydınları ve Osmanlı bürokratları arasında Devleti ayakta tutabilmek vesürdürebilmek için ileri sürülen farklı reçetelerdir. Tartııldığı dönemde birbirinden çok farklı olan bu tezlerr, günümüzdeki Türk aydının birlikte, konusuna ve yerine göre istifade edebileceği kavramladır.Farklı din ve milliyetleri bünyesinde taşıyan İmparatorluk döneminde, çöküşü ve parçalanmayı engellemek içn önce Osmanlıcılık akımına sarılan aydınlar, 1789 Fransız İhtilâlinin ve Osmanlı'yı hedef alanbazı Batalı ülkelerin kışkırtmalarıyla zamanla bunun fonksiyonel bir değer taşımaz hale geldiğini görünce, hiç olmazsa aynı din dairesine giren toplulukları esas almışlardır. Ancak, "İslâmcılık" da dış tahriklerden nasibini alan Müslümanları bir araya getirmeye yetmemiş,hilâfet müessesesine rağmen, Osmanlı'ya karşı düşmanlık ve ihanet sürmüştür.Her iki yolun da geçerli olmadığını gören bazı aydınlar, o dönemde Kafkaslarda ve Orta asya'dacanlanan Türkçülük hareketlerinin de tesiriyle Türkçülekten başka çıkar yol kalmadığını görmüşlerdir. Hatta daha önce Osmanlıcılık, İslâmcılık görüşüne sahip bir çok düşünür sonunda baka çıkış yolu kalmayınca, Anadolu'da millî bir devlete geçişe zemin hazırlayan, millî mücadeleyi yaratan Türk milliyetçiliği tezinde birleşmişlerdir. Osmanlıcı çizgiden Türkçü çizgiye gelen Z. Gökalp, İslâmcılıktan milliyetçiliğe geçen M. Akif gibi, (Bkz. İslâmcılık)Bu bakımdan, Osmanlının dağılması bu cihad devletinin kurucusu olan Türklerin, milliyetçilik, bazılarına göre de kavmiyetçilik yapmalarından dolayı değildir. Her üç siyaset tarzı da eş zamanlı düşünülemez.