İlk.


Resultados para "İlk."

Diccionario filosófico

İlk.

(Diccionario filosófico) :
(Os. Mebde, Fr. Archee, Al., İng. Archaeus). Her şeyin başı, kökü, kaynağı... Her şeyin bitimi, tükenimi, sınırı anlamını dilegetiren son deyiminin karşıtıdır. antik çağda, eski Mısır'la alişverişe başlayan ve onlardan birçok şeyler öğrenen Anadolu Yunanlıları düşünsel çabayla bir ilk nedeni araştırmaya giriştiler. iki kez iki her zaman dört ediyorsa, bunun, tanrıların keyiflerinin üstünde bir ilk ve değişmez nedeni olmalıydı. Dünya nasıl yapılmıştır? Bitkiler, hayvanlar, insanlar nasıl oluşmuşlardır? Bütün bu varlıkların başı, kökü, kaynağı nedir?.. Önce Thales, İ.Ö. 600 yıllarında, bu ilk nedinin su olduğunu ileri sürdü. Her şey sudan çımıştı bütün varlıkların başı, kökü, ilk kaynağı suydu. Sonra Anaksimandros bu ilk nedenin belirsiz bir töz (cevher) olduğunu savundu. Daha seonra Anaksimenes bunun hava olduğunu söyledi. Bütün bu ilk düşünceler, ilk'in, maddesel bir yapıda bulunduğu düşüncesinde birleşiyorlardı.Felsefe, Aristoteles'in V. kitabının basında ele aldığı ilk kavramıyle başlar. Kendinden önceki düşünürleri inceleyip sıralarken der ki: "Bu arkhe her şeyin temeli, özüdür. Bütün öteki şeyler ondan çıkar, ama o hep var olmakta devam eder. Bu, türlü felsefenin başı ve önderi olan Thales, onun su olduğunu söyler". Bu, pek basit gibi görünen düşünce, insan yaşamında büyük bir devrimdir. Çünkü insan, ilk kez, mythos'larda düşünen zekâsını yeryüzüne indirmiş ve elle tutulup gözle görülebilen nesnelere çevirmiş bulunmaktadır. Felsefe, mythos'ın aşılmasıyle başlar ve Aristoteles'in tanımınca nesnelerin nedenlerinin bilgisi olur. Aristoteles'e göre Thales'le başlayan bu ilk düşünürler, tanrısal varlığıda ilk olarak arkhe diye düşünmekle arhaioi'dirler. Aristoteles, birçok öteki kavramları da olduğu gibi, arkhe kavramını kendi bulup ileri sürmüş değildir; onu yaşayan konuşma dilinden almış ve felsefesel bir anlam vermiştir. Terimin Latince çevirisi principium ve Arapça çevirisi mebde sözcükleri de hep ilk-birinci anlamına gelir. Toplumun başı ve ilki anlamındaki prince sözcüğü de buradan gelir, eski Türkler de beylerine ilik derlerdi. Arkhe"yolda başlangıç, yapıda temel, gemide omurga, bilimde varsayım, oğulda babadır". bkz. Özdekçilik, Düşüncecilik, Eytişimsel Özdekçilik.