Kesin.


"Kesin." Die Ergebnisse der Suche nach dem Wort

 Philosophische Wörterbuch

Kesin.

( Philosophische Wörterbuch) :
(Os. Katî, Fr. Categorique, Al. Kategorisch, İng. Categorical, İt. Categorico). Şüphe ve duraksamaya yer bırakmayan... Mantık terimi olarak koşulsuz anlamını dilegetirir. Terim, bu anlamını, Kant'ın törebilimsel kullanışından almıştır. Aslında Yunanca katigoreia sözcüğü bir kimseye bir şey yüklemek anlamına gelir ve yüklenen nitelik'i eşdeyişle yüklem'i dile getirir. İlkin Platon bu sözcüğe en genel anlamını katmış ve yüklenen niteliği en genel yüklem anlamında kullanılmıştır. Türkçemizde bu anlamı takım sözcüğü karşılar, örneğin konuşma dilimizde kibar takımı deyimi Platon'un gözettiği anlamı dilegetirir. Bu, ortak nitelikleri olanları bir araya toplayan bir anlamdır. Nitekim Aristoteles'ten Kant'a kadar mantık terimi olarak kullanılan kategori (Tr. Ulam, Os. Makule) terimi de bu anlamdadır. Türkçemizdeki kesinlik anlamı, Osmanlıcada katiyet ve Fransızcada decision, definition, certitude sözcükleriyle dilegetirilir. Bu bakımdan Fransızca categorique terimi, sözcük anlamında toplumsal ve mantık terimi olarak yüklemsel anlamlarını verir. Alman düşünürü Immenanuel Kant da koşulsuz buyruk karşılığında kullandığı kesin buyruk (Fr. Imperatif categorique) deyimini en genel yüklemi kapsayan buyruk anlamında kullanmıştır, çünkü bu buyruk sadece koşulsuzluğu değil ayrık olmamak vb. gibi daha birçok nitelikleri kapsar. bkz. Ulam, Kesin Buyruk.