MODEL


"MODEL" Die Ergebnisse der Suche nach dem Wort

 Dictionary of Economics

LEWIS KALKINMA MODELİ

( Dictionary of Economics) :
A.Lewis tarafından geliştirilen ikili yapıya dayalı kalkınma modeli. Lewise göre bir azgeliºmiº ülkede tarimsal (geçimlik) ve kapitalist (sanayi) olmak üzere iki ayrı kesim vardır. Tarımsal kesimde bulunan sınırsız işgücü, bu kesimde emeğin marjinal verimliliğinin sıfıra kadar düşmesine neden olur. Bu nedenle kapitalist kesim tarımda fazla işgücünün, tarımsal üretimde herhangi bir azalma olmaksızın kendine çekebilir. Bu işgücününsanayi sektöründe sermaye ile kullanarak üretim ve geliri yükseltir. Bu şekilde sanayi kesiminde yoğunlaşacak olan yeni yatırımlar, sanayi kesimini genişletirken, ulusal gelirden kar olarak müteşebbislere gidecek payı da arttıracaktır. Bu ise tasarruf ve yatırım eğilimlerini yükseltecek, sanayi kesimi yeni yatırımlarla daha da genişleyerek ekonomideki payı giderek artacaktır.
 Dictionary of Economics

MODEL

( Dictionary of Economics) :
Gerçek bir olayın (ekonomik, politik, sosyal vb.) basitleştirilmiş bir örneği olup, seçilen değişkenler arasında belli varsayımlara dayanan ilişkileri yansıtan denklemler topluluğu. Bir modelin karmaşıklığı yapılan varsayımların sayısı ile ters orantılıdır. Modelle ilgili varsayım ne kadar çoksa, model o kadar basite indirgenmektedir. Diğer taraftan, modelin geçerliliği büyük ölçüde varsayımların geçerliliğine bağlıdır. Modelin unsurları; değişkenler ve ilişkiler olmak üzere ikiye ayrılır. Modelin Çözümü ile bulunan değişkenler içsel (endojen) değişken, modelin dışında belirlenen ve veri olarak alınan değişkenler ise dışsal (egzojen) değişken olarak tanımlanır. Değişkenler için yapılan bir başka ayrım da amaç ve araç değişken ayrımıdır. Değeri önceden ve belli bir seviyede belirlenen değişken amaç değişken olarak adlandırılırken, bu amaca ulaşmak için modelcinin kontrolü altında bulunan, ancak değeri modelin çözümü ile bulunan değişkenler araç değişken adını alır. Ölçülebilme biçimine bağlı olarak yapılan ^akım ve stok değişkenler ayrımında akım değişkenler; ölçülmesi için belli bir zaman süresi geçmesi gereken, stok değişkenler ise istendiği zaman ölçülebilen değişkenler olarak tanımlanır. Modelin bir başka unsuru olan ilişkiler; özdeşlikler, davranış ilişkileri ve teknolojik ilişkiler şeklinde sınıflandırılır. Özdeşlikler, tanım gereği varolan ilişkilerdir. Davranış ilişkileri, bir değişkenin bir başka değişkeni ne ölçüde ve ne yönde etkilediğini belirleyen ilişkiler olarak tanımlanır. Teknolojik ilişkiler ise, mevcut teknolojik ve kurumsal yapı tarafından belirlenen durumu ortaya koyar.
 Dictionary of Economics

MUNDELL MODELİ

( Dictionary of Economics) :
1962 yılında R.A. Mundell tarafından geliştirilen, ekonomide iç dengenin (fiyat istikrarı ve tam istihdam) ve dış dengenin (ödemeler bilançosu) birlikte sağlanması için hangi politikaların izlenmesi gerektiğini açıklayan model. Mundelle göre para politikası dış deneyi, maliye politikası ise iç dengeyi sağlamak amacıyla kullanılmalıdır. Bunun nedeni, maliye politikasının tam istihdamın ve fiyat istikrarının sağlanması açısından para politikasından daha etkin olmasıdır. Çünkü maliye politikası toplam talebi dolaysız olarak etkilemektedir. Oysa para politikasının toplam talep üzerindeki etkisi faiz oranını değiştirmek yoluyla, yani dolaylı bir şekildedir. Bu nedenle de etkisi maliye politikası kadar kesin değildir. Yatırımlar faiz oranı düştüğü halde artmayabilir. Faiz haddinin değiştirilmesi kısa süreli yabancı sermaye hareketlerini etkilediği için, para politikasının dış denge üzerinde doğrudan etkili olması mümkün olacaktır. Bu nedenle para politikası dış denge için kullanılmalıdır.
 Dictionary of Economics

NEOKLASİK BÜYÜME MODELİ

( Dictionary of Economics) :
Neoklasik iktisat veri kaynaklarının optimum dağılım koşullarını araştırır ve bireylerin iktisadi davranışlarından hareket eder. Dolayısıyla mikro-statik bir teoridir, büüyme sorunları bu teorinin temel yapısında yer almaz. Ancak bu teori piyasa ekonimisinin, her zaman etkin kaynak dağılımını sağlayacağını göstermeye çalışmaktadır. O nedenle Roy Harrod, 20. yüzyılın ortalarında uzun dönem büyüme içerisinde kapitalizmin tam ismtihdam dengesini sağlayabilecek mekanizmalardan yokun olduğunu gösteren bir model ortaya atılınca neoklasik iktisatçılar büyüme sorunları ile ilgilenmek ve büyüme sürecinde sistemin tam istihdamı sürdürecek intibak mekanizmalarına sahip olduğunu göstermeye çalışmak durumunda kaldılar.Büyüme iktisadına temel sorun artan işgücü ve sermaye miktarının ve değişen teknolojinin ekonomiye etkilerini ortaya koymaktır. Neoklasik iktisatçılar tam istihdam dengesindeki bir ekonomide işgücü ve sermaye miktarının artmasının tam istihdam dengesini bozmayacağını, bunu sağlayacak mekanizmalara sistemin sahip olduğunu öne sürdüler. Sözünü ettikleri mekanizma, bütün tahlillerinde kullandıkları arz ve talep mekanizmasıdır: Ekonomide tam istihdamın uzun dönemde korunabilmesi için işgücü, sermaye e üretim artış organlarının aynı olması gerekir. Fiyat mekanizması bunu sağlar. Şayet sermaye miktarı işgücü miktarından daha hızlı artarsa, bu adam başına sermaye miktarının çoğalması demektir. O zaman sermayenin getirisi, yani karlılığı düşer. Bu daha çok emek kullanan tekniklere dönülmesine yol açar. Böylece iki faktörün büyüme hızı tekrar eşitlenir. Görüldüğü gibi burada faktörlerarası sınırsız ikame (sınırsız teknolojik olanaklar), azalan getiri gibi tipik neoklasik varsayımların kullanılmasına devam edilmektedir. Öte yandan eğer işgücü miktarı sermaye miktarından hızlı artarsa bu kez adam başına sermaye azalır. Bu sermayenin getirisinin yükselmesi demektir. Dolayısıyla sermaye-yoğun tekniklere dönülür ve eşitlik yine sağlanır. Bu yapıda bütün işletmeler en son teknolojiyi kullanmaktadırlar. Bunu sağlayan sermayenin yoğrulabildiği varsayımıdır. Yani teknolojik gelişme oldukça sermaye stokları yeni teknolojiye uygun hale getirilebilmekte, yani üretim fonksiyonu sürekli kaymaktadır.
 Dictionary of Economics

TEORİK İKTİSADİ MODELLER

( Dictionary of Economics) :
Gerçek dünyadaki olay ve (veya) olguları temsil etmek üzere gerçekleştirilmiş analiz yöntemleri. Teorik bir iktisadi modelin şimdiki ve geçmişteki olayları açıklaması, gelecekteki olayların önceden bilinmesine yardımcı olması beklenir. Teorik iktisadi modelde iktisat teorisi matematiksel olarak ifade edilir.