Mekanikçi Özdekçilik.


Résultats pour "Mekanikçi Özdekçilik."

Dictionnaire philosophique

Mekanikçi Özdekçilik.

(Dictionnaire philosophique) :
(Os. Maddiyye-i mihanikiyye, Fr. Materialisme mecanique). Doğal ve toplumsal olguların mekaniğin yasalarıyle açıklanabileceğini ileri süren özdekçilik anlayışı... XVII. ve XVIII. yüzyıllar, yer ve göz mekaniğinin pek geliştiği ve bütün bilimleri etkilediği yüzyıllardır. Fransız düşünürü Rene Descartes (1596-1650) ve İngiliz düşünürü Thomas Hobbes (1588-1679) gibi maddeci düşünürler öğretilerine bu güçlü etkiyle yön vermişlerdir. Örneğin Hobbes'a göre her davranışın yeter bir nedeni vardır, yeter neden zorunluktur ve evrendeki her cisim gibi insan da bu zorunluğa bağlıdır, davranışlarımız dayanılmaz ve karşı konulmaz içgüdülerin yönetimi altındadır... İngiltere'de Toland ve Priestley, Fransa'da La Mettrie, Baron d'Holbach, Helvetius, Diderot gibi düşünürler doğal ve sosyal fenomenlerin mekaniğin yasalarıyle açıklanabileceğini sanıyorlardı. Görüşleri katıksız maddeci görüşlerdi ama maddecilikleri mekanikçiliğe yönelmişti. Bütün hareket biçimlerini mekanik harekete indirgemeye çalışmaları, karşılıklı ilişkiler içinde gelişen doğal ve sosyal yasaları kavramalarına engel oluyordu. Maddeci oldukları halde sosyal fenomenlerin maddesel temelini görmüyorlar ve bunları düşüncedeki gelişmelerle açıklamak gibi ruhçu bir anlayışa dönüşüyorlardı. Sosyal fonomenlerin gelişmesi, gerçekte, düşüncelerin (bilgilerin) gelişmesinden ötürü değil, düşüncelerin gelişmesi sosyal fenomenlerin karşılıklı etkileşmeyle gelişmesinden ötürüydü. Bu bakımdan mekanikçi özdekçilik, metafizik bir karaktere bürünmüştü. mekanik anlayış, bütün bu gerçek maddecileri metafiziğe götürüyordu. Kendilerini neden-sonuç zincirine kaptıranlar, açık bir çelişmeye düşmeden, ilk nedenle son sonucu yadsıyamazlardı. Mekanik ve matematiğin evreni tümüyle bilmek için yeterli ilkeleri sunduğu sanısı, mekanikçi özdekçiliğin başlıca yanılgısıdır. bkz. Mekanik, mekanikçilik, mekanikçi Gerekircilik, mekanik Devim, Fransız Özdekçileri, Özdekçilik, Dekartçılık, Eytişimsel Özdekçilik.