MİL


"MİL" Die Ergebnisse der Suche nach dem Wort

 Wörterbuch der Soziologie

ÇEKİRDEK AİLE [İng. Nuclear Family]:

( Wörterbuch der Soziologie) :
Daralan, ana, baba ve evlenmemiş çocuklardan meydana gelen bir aile çeşididir. Bir toplumda kır nitelikli nüfusun azalması, şehir nitelikli nüfusun artması, sanayi ve hizmetler sektörünün ön plana çıkması, işgücünün tarım dışı sektörlere faal hale gelmesi, tarımda makineleşme ve modern girdilerin artması, ulaştırma, haberleşme ağının tesirini arttırması, meslekî yapı, iç göçler gibi yapı değişiklikleri aile yapısı üzerinde etkili olmakta ve daralmayı doğurmaktadır.Nitekim, hane halkı sayısındaki düşüşler bunu doğrulamakta (Türkiye'de 4 kişi) dır. Türk Ailesi Özel ihtisas Komisyonu Raporuna (DPT, 1988) göre, ülkemizde çekirdek aile % 63 oranındadır.Her ne kadar T. Parsons gibi bir çok sosyolog aile yapısındaki değişmeler ile sanayileşme arasında yakın bir ilişki kurmakta ise de, sanayi ihtilâlinden önce de Batıdaki aile modelinin çekirdek aile olduğu görülmektedir. (Togrol, B., 1990)
 Wörterbuch der Soziologie

DURKHEİM , EMİLE [Emile [1858-1917]:

( Wörterbuch der Soziologie) :
Sosyolojinin kurucuları arasında yer alan E. Durkehim sosyolojist bir düşünce çerçevesiiinde kalarak, çok sebipli metodooji kuralını gelitirmiştir.E. Durkheim, önce sosyal olayın ne olduğunu açıklamış; sosyal olayı ferdin dışında bulunan zorlayıcı, dış etkenlerin etkisi altında ve kendini ferde hissettiren mahiyette bir baskı kudretine sahip olan düşünme, hissetme ve hareket etme şekillerinden ibaret olan vakı'alar düzeni olarak nitelendirmiştir. (Bkz.Sosyal Olayı)Sosyal olayları, araştırırken, müşahade ederken onları dıştan araştırma metodu ile tıpkı bir eşya gibi ele alarak inceler. Bunu yaparken de her çeşit peşin hükümlerden sistematik olarak sıyrılır.E. Durkheim sosyal olguları, bir taraftan sağlıklı bir yapıyı yani genel olan olguları diğer taraftan toplum içindeki patolojik olguları düşünerek açıklamaya çalışmış ve bu iki hal arasındaki mesafeyi incelemelerinde gözönüne almıştır. Toplumsal olgunun normal olup olmadığı, genellik vasfı taşıyıp taşımamasına göre değişir. Eğer genel ise normal, değilse patolojiktir. Patolojik olan da sapmadır.E. Durkheim, "Toplumsal İşbölümü" adlı eserinde, toplumu mekanik ve organik dayanışma açısından ikiye ayırmıştır. Mekanik dayanışmada fertler arasında duygu, düşünce ve davranış açısından bir benzerlik vardır. Toplumsal işbölümü geliştikçe mekanik dayanışmanın egemen olduğu toplum tipinde organik dayanışmanın yaygın olduğu farklılaşmış toplum tipine geçilmektedir.E. Durkheim, çok değişkenli analiz metodunu fiilen ilk defa tatbik etmiştir. Bu medodda önce tek bir bağımsız değişkeni ele almış ve bunun bağımlı değişken olan intihar üzerindeki etkilerini müşahadeye çalışmıştır. Daha sonra ise din, milliyet ve lisan gibi bir çok değişkeni birer birer önceki incelemeye ilâve ederek çok değişkenli analiz metodunu tatbik etmiştir. (Kurtkan, A., 1978)E. Durkheim,sosyal meseleler üzerinde duran düşünürlerekarşı bir yakınlık duymuştur. Ancak Marx'ın sosyal olaylara bakış açısından farlı bir yaklaşımı vardır.İlk temel eseri: "The Division of Labour in Society" (1893)' dür. Diğer eserleri ise; "The Rules of Sociological Method" (1895), "Suicide" (1897), "Elementary Forms of Religious Life" (1912) ve Marcel Mauss ile birlite yazdığı "Primitive Classification" (1903)'dır.Ölümünden sonra yayınlanan eserleri ise, "Moral Education" (1925), "Socialism and Saint Simon" 1928), "Proffessional Ethic and Civic Moral" (1950) 'dir.
 Wörterbuch der Soziologie

GENİŞ AİLE [İng. Extended Family]:

( Wörterbuch der Soziologie) :
(Bkz. Aile, Le Play)
 Wörterbuch der Soziologie

MILL, John Stuart [1806-1873]:

( Wörterbuch der Soziologie) :
İngiliz düşünür ve Liberalizmin temsilcilerindendir. Bir çok 19. Yüzyıl düşünürü gibi J.S. mil de sosyal ve siyasal reformlardan yana olmuş, pozitivizm ve A. Comte'dan etkilenmiş, pozitif bilimlerin kullandıkları yöntemleri doğru olarak kabul etmiş, tümevarım yöntemini bilimsel çalışmaların temeli olarak ele almıştır. (Bkz. Comte, A., Tümevarım) Daha önce F. Bacon'ın ileri sürdüğü medodu geliştirerek karşılaştırma metodunun kurallarını ortaya koymuştur. (Bkz. Bacon,F.,Karşılaştırma Medodu)Mill'in eserleri arasında "A System of Logic (1843)", "Essays on Some Unsettled Questions of Political Economy (1844)", "Principles of Political Economy (1848)", "On Liberty (1859)", "Utilitarianism (1861)" sayılabilir. (Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi)
 Wörterbuch der Soziologie

MİLLET [İng. Nation]:

( Wörterbuch der Soziologie) :
Millet, insanlık tarihinde farklı toplulukların boy, aşiret ve kavmî taassubu aşarak, biyolojik değil, ortak teşekkül etmiş, kültürel ve manevî mutabakatlara göre, millî seviyede meydana çıkan bir birlik halidir.Millet kendi birliğinden haberdar olan, siyasî bakımdan devlet şeklinde teşkilâtlanmış, millî devlet kurma kabiliyetine sahip, sürekli ve teşkilâtlı insan zümreleridir. Millet aynı zamanda gelimiş olan bir milliyettir.Z. Gökalp'e göre millet; "bir adamın kendisini keyfine ve menfaatine tebaan mensup addettiği herhangi bir cemiyet değildir. Filhakika fert zahiren kendisini şu yahut bu millete mensup telâkki etmekte hür zanneder. Halbuki fertte böyle bir hürriyet yoktur. Çünkü, insandaki ruh, duygularla fikirden mürekkeptir." (Gökalp, Z., 1981)Yine O'na göre millet; ne coğrafî en arkî ne de iradî bir zümredir. Milletlemede coğrafya vatanlaştırılmış bir topraktır. Ancak coğrafya bir zarf gibidir. Millet sadece aynı coğrafyayı, mekânı paylaşan insanlardan meydana gelmez. İnsanlar tek kültüre mensup olarak doğmazlar. Belirli bir kültüre mensup olma duygusu ve şuuru insan hayatında sonradan kazınılır. Millet dilde ortak olan, aynı terbiyeyi almış fertlerden meydana gelen kültürel bir zümredir.Sadri Masudî Arsal'a göre de millet siyasî bir birlik şeklinde yaşam ortak mazi ve kültüre sahip, devlet şeklinde tekilâtlanmış, fert ve zümrelerin toplamıdır. (Arsal, S. M., 1979)Bir millet tek bir kavme mensup fertlerden meydana gelebileceği gibi, ABD örneğinde görüleeği üzere, farklı kavimlere mensup fertlerden de oluşabilir. Aynı kavme mensup insanlar, değişik milletlere mensup olabilirler. Millet kavramı sadece kavmî özelliklere endekksli bir kavram değildir. Milletleşmede, kültür birliği, mensubiyet şuuru, aynı ortak değerleri paylaşma ve ortak irade sahipliği ön plânda yer alır. Millet ırk birliği değildir. Milleti boy veya aşiret gibi görenler aynı millet içinde farklı milletler arayışına çıkarlar.Türk miletine olan inancı sonsuz olan ve hâkimiyet kaynağını millette arayan Atatürk, milleti "zengin bir hatırat mirasına sahip,beraber yaşamak hususunda müşterek arzu ve muvaffakâtta samimi olan ve sahip olunan mirasın muhafazasına beraberce devamı hususunda iradeleri müşterek olan insanların birleşmesi" şeklinde anlamaktadır. (İnan, A., 1969)Millet niteliği belirli bir zaman ve süreç içinde kazanılmaktadır. Tesadüfen bir araya gelmiş kalabalıklar millet değildir. Milletin tarihi vardır. Tarihsiz toplumlar olabilir, fakat tarihsiz millet söz konusu olamaz. Bir derneğe girer gibi bir millete üye olunamaz.Millet kavramının karşılığı ulus değildir. Moğolca'dan Türkçe'ye giren ulus kavramı; arazi, bölge,kasaba, memleket anlamına gelmektedir. ( Kafesoğlu, İ., 1982)Ümmet ve millet kavramları da karıştırılmaktadır. İslâmın henüz yayılmadığı dönemlerde ümmet ve millet aynıdır. Ancak, İslâmın yayılmasıyla ümmete farklı kültürlere sahip topluluklar, kavimler dahil olmuşlardır. Bu durumda ümmet ve millet kavramları farklıdır. Bu durumda ümmet ve millet kavramları farklılaşmış ve ümmet din birliği anlamını kazanmıştır. Ailesiz toplum olamayacağı gibi, farklı üslûplara ve farklı milî kültürlere sahip milletlerden meydana gelmeyen bir ümmet de gerçekçi değildir. (Aydınlar Ocağı, 1990)