Yahudi


Results for "Yahudi"

Ottoman - Turkish Dictionary

YAHUDİ

(Ottoman - Turkish Dictionary) :
Hz. Yakub'un (A.S.) oğullarından Yehuda'ya mensub olan. Benî İsrail. Musevî. (Bak: İsrail)Yahudilerin vaziyetlerine ve seciyelerine işaret eden âyetler şunlardır: 2: 60-66 arası. 5: 62-64 arası ve 17: 4.(Yahudilere müteveccih şu iki hükm-ü Kur'anî, o milletin hayat-ı içtimaiye-i insaniyede dolap hilesiyle çevirdikleri şu iki müdhiş düstur-u umumîyi tazammun eder ki, hayat-ı içtimaiye-i beşeriyeyi sarsan ve sa'y ü ameli, sermaye ile mübareze ettirip, fukarayı zenginlerle çarpıştıran, muzâaf riba yapıp bankaları te'sise sebebiyet veren ve hile ve hud'a ile cem-i mal eden o millet olduğu gibi, mahrum kaldıkları ve daima zulmünü gördükleri hükümetlerden ve galiplerden intikamlarını almak için her çeşit fesat komitelerine karışan ve her nevi ihtilâle parmak karıştıran yine o millet olduğunu ifade ediyor. S.)
Philosophical Dictionary

Yahudi Felsefesi.

(Philosophical Dictionary) :
Yahudi felsefesi (Judaizm) üç bin yıl dinsel karakterini sürdürmüştür. Eski Ahit adlı dinsel yapıtlarda toplanan bu felsefe, Musa dinin temel kuralların kaphsar. Bu dinsel felsefenin yanında da gizemsel felsefe Kabala gelmiştir (bkz. Yahudilik, Kabala). Davut ve Süleyman (Davit, Salamon) törebilim alanında değerli yapıtlar bırakmış olan düşünür ve sanatçı krallardır. on büyük kitaptan ibaret olan Talmut da Yahudi gizemciliğini kapsar. Kabala ve Talmut'un ilk dıvılcımları Sirachlı İsa (İ.Ö. 200) ve Yahudi Filon'da (İ.Ö. 25-İ.S. 50) sezilir. Bu gizemcilik, Hollandalı Yahudi düşünür Spinoza'nın şu sözüyle özetlenebilir: "İnsanın tanrıya sevgisiyle insanın insana sevgisi bir ve aynı şeydir"... X. yüzyıldan sonra, çoğu dinsel temelden yola çıkan, birçok Yahudi düşünürü yetişmiştir. Bunların en ünlüleri Saadia (892-942), Davit ibn Mervan (1021-1058), Salomon ibn Cebirol (ölm. 937), Yahya ibn Pakuda (ölm. 1050), Abraham Bar Hıyya (1065-1136), Juda Halevi (1080-1140), Juda ben Samuel (XII. yy.), Berachyah (XIII. yy.), Hasdai Crescas (1340-1410), Joseph albo (1380-1445), Juda Abravanel (1460-1530), Joseph Salomon Delmedigo'dur (1591-1655). Bunlardan başka Arap kültürü disiplini içinde birçok Aristotelesçi Yahudi düşünürü yetişmiş ve ünlü Arap düşünürleriyle birlikte Batının düşünsel uyanışında büyük yardımları olmuştur. Bunların en ünlüleri Kurtubalı Musa bin Meymun (1135-1204), levi bin Gerson (1288-1344), İbni Tibbon, Narbonlu Moise, Jadaia Penini, Joseph ibni Caspi'dir. XVII. yüzyıldan sonra dinden bağımsız felsefede de Moise Hayim Luzatto (1707-1747), Baal Shem-Tov (1700-1760), Uriel Acosta (1590-1647), Menaseh ben İsrael (1604-1657) önemli sayılan düünürlerdir. Yahudi felsefesinin son temsilcileri arasında da Moise Mendelssohn (1729-1786), Salomon Maymon (1753-1800), Moise Hess (1812-1875), Hermann Cohen (1842-1918), Asher Ginzberg (1856-1927), Martin Buber (1878- ) en ünlüleridir. Bütün bu düşünürler, çeşitli kültür çevrelerinde yetişmiş olmalarına karşın Yahudi kültürüne bağlı kalanlardır. oysa yabancı kültürlere bağlanmış pek çok ünlü Yahudi düünürü vardır ve bunların en önemlileri de Spinoza (1632-1677) ve Karl Marx'tır (1818-1883).
Philosophical Dictionary

Yahudicilik.

(Philosophical Dictionary) :
(Fr. Semitisme). Yahudilik ülküsü... Yahudicilik (semitizm), Samî ırk anlamındaki semite sözcüğünden türetilmiştir ve Musa dininin getirdiği esaslara uygun bir Yahudilik gütmek anlamındadır. Musa dini, bütün insanları çağıran bir din değildir, sadece İsrailoğulları için getirilmiştir. Bu bakımdan Yahudicilik, bir çeşit ulusçuluktur ve dünyanın dört bucağına dağıldıkları halde İsrailoğullarının sütünlüğünü sağlamıştır. Yahudiciliğin siyasal ülküsü siyonizm (Fr. Sionisme) adını taşır ve Filistin'de bir Yahudi devleti kurmayı amaçlar. Viyanalı Doktor Theodor Herzl, XIX. yüzyılın sonlarında Yahudi Devleti adını taşıyan bir kitap yayınlamış ve dünya Siyonizm kongresini toplamıştı. Bu kongrede alınan kararların adım adım gerçekleştirilmesi, kongre tarihinden elli yıl sonra Siyonizmin amacını gerçekleştirmiş ve İsrail devleti kurulmuştur.
Philosophical Dictionary

Yahudilik.

(Philosophical Dictionary) :
Yahudilik ya da Musevî dininin kurucusu Amram'ın oğlu Musa, İ.Ö. XIII. yüzyılda yaşamıştır. Putlara tapan atalarına tanrı düşüncesini ilkin, kendisinden yedi yüzyıl önce Kalde'nin Ur kentinde yaşayan putçu Terah'ın oğlu İbrahim'in getirdiği anlatmaktadır. İbrahim babasının bütün putlarını kırmış ve suçu da putlardan birinin üstüne atmış. Babası, cansız olan putların bu işi yapamaycaklarını söyleyerek İbrahim'i azarlamaya kalkınca da, "Bu kadarcık bir şeyi becereceklerine bile inanmadığın bu cansızlara neden tapıyorsun, Tanrıya tap" demiş. İşte İsrailoğulları bu İbrahim'in torunlarıdır. İsrailoğulları bir kıtlık yılında Kenan diyarından Mısır'a göç etmişler ve orada köleleşmişler. Musa'nın dun kuruculuğu, arktaşlarını Mısır köleliğinden kurtarmak amacına yönelmiştir. Ulusçu ve devlet kurucu bir peygamber olan Musa, ırktaşlarına Tanrıdan on buyruk getirmiştir (evamir-i aşere). Bu on buyruk şunlardır: Ben, seni kölelikten kurtaran Yehova'yım. Benden başka bir tanrıya tapmayacaksın. Put yapmayacaksın. Kendini büyümseyip Yehova adını almayacaksın. altı gün çalışıp cumartesi günüa dinleneceksin. Ananı, babanı sayacaksın. Öldürmeyeceksin. Çalmayacaksın. Yalan söylemeyeceeksin. Zina etmeyeceksin. Komşunun varlığına göz dikmeyeceksin... Bu buyrukların çoğu Mısırlıların Ölüler kitabında da vardı ve İsrailoğulları bunları biliyorlardı. Ancak buyruklardan iki tanesi yeniydi: Haftada bir gün dinlenmek ve Yehova'dan başkasına tapmamak... Mısırlıların birçok tanrıları vardı ve Yehova bu buyruğuyle onları yadsımıyor, ancak kendisinden başkasına tapılmasını yasaklıyordu. Tektanrıcılık konusunda ilk adımın bu ürkekliği ilgi vericidir. MBundan başka, Tevrat'ın ilk bölümlerinde Musa'nın tektanrısının adı Yehova ve sonraki bölümlerde Elohim'dir. Bu değişiklik, sadece bir ad değişikliği olarak da kalmamakta, tanrının adıyle birlikte nitelikleri de değişmektedir. Yehova öç alınmasını, savaş açılmasını, öteki ulusların ezilmesini ve tutsak kılınmasını isteyen sert bir tanrıdır. Buna karşı Elohim acıyan, iyilik dileyen, dulların ve öksüzlerin korunmasını, tüzenin gerçekleştirilmesini isteyen yumuşak bir tanrıdır. Bu ikicilikte, Mısırlıların iyilikçi yoksul sınıf tanrılarıyle kötülükçü varlıklı sınıf tanrılarının izleri belirmektedir... Yahudi dininin iki ayırıcı niteliği vardır. Bunlardan biri ulusçu bir din oluşu ve sadece İsrailoğullarına seslenişidir, zaman zaman başka uluslardan da Yahudiliğe kabul edilenler olduğu halde Musa dini İsrailoğullarına özgü kalmış, Nasıralı İsa'nın onu evrenselleştireceği güne kadar yayılmamıştır. Yahudiliğin ikinci ayırt edici niteliği tek peygamber tarafından getirilmeyip birçok peygamberlerin ürünü olmasıdır. Bu peygamberlerden Musa'darn öncekileri kendi kitaplarında bizzat Musa anlatmaktadır. Musa'dan sonrakiler de eklenmek suretiyle Eski ahit adı verilen Tevrat kutsal kitabı meydana gelmiştir. Tevrat'ın sadece ilk beş kitabı Musa'nındır: Tekvin, Çıkış, levililer, Sayılar, Tesniye... Tevrat, Musa'nın beş kitabından başka sırasıyle şu kitaplardan meydana gelmiştir: Musa'nın ölümünden sonra hizmetçisi Nuh'un oğlu Yeşu'nun kitabı, Hâkimler kitabı, Rut'un kitabı, birinci ve ikinci Samuel'in kitapları, her biri ikişer kitaptan Krallar ve Tarihler adlarını taşıyan dört kitap; Erza, Nehemya, Ester, Eyup peygamberlerin kitapları, Davut peygamberin (aynı zamanda kral) Mezmurları, Süleyman peygamberin (aynı zamanda kral) Meselleri, Davud'un oğlu Vaiz'in kitabı, Süleyman peygamberin Neşideler Neşidesi kitabı; İşaya, Yeremya peygamberlerin kitapları, ayrıca Yeremya'nın Mersiyeleri; Hezekiel, Daniel, Hoşea, Yoel, Amos, Obadya, Yunus, Mika, Nahum, Habakkuk, Tsefanya, Haggay, Zekerya, Malaki peygamberlerin kitapları... Bu peygamberlerin içinde Tanrıyla yüz yüze geldiği bildirilen sadece Musa'dır ve din onun Tanrıdan getirdiği on buyrukla kurulmuştur. ondan sonraki peygamberler hep onun getirdiği şeriatı korumak için çalışmışlardır. Son kitap, Malaki peygamberin Tanrının ağzından naklettiği şu sözlerle sona ermektedir: "Kulam Musa'nın şeriatını, yasalarını, yargılarını anın. O şeriatı Horeb'de bütün İsrail için ona ben buyurdum. Büyük ve korkunç gün gelmeden önce size peygamber İlya'yı göndereceğim. O da, babaların yüreğini oğullara ve oğulların yüreğini babalara döndürecektir; dünyayı lânetle vurmayayım diye"... Hıristiyanlığın kurucusu İsa'yı medayana getiren sözler, Tevrat'ın içindeki daha birçok yoruma yatkın sözlerle birlikte, bu sözlerdi.
Dream Dictionary of Phrase

YAHUDİ

(Dream Dictionary of Phrase) :
Düşmana, sihir ve hiyanet yapan, borcunu uzatan ve bahanelerle bunu ödemeyen, hilekar kimseye, Yahudi ile dünyalık muamele yaptığını ve sohbet ettiğini görmek hakkı inkar etmeye, müslümanlığının sözden ibaret kalmasına, Yahudi kadın görmek, vaad edildiğii halde bir türlü gerçekleşmeyen dünyalığa, Yahudi olduğunu görmek günah işlemekte cesur davranmaya, başkasının üzerindeki hakkını inkar etmeye delalet eder.