denge


Results for "denge"

Ottoman - Turkish Dictionary

SERDENGEÇTİ

(Ottoman - Turkish Dictionary) :
Tar: Akıncılardan düşman ordusu içine dalmak veya muhasara altına alınan bir kaleye girmek için fedai yazılan kimseler. Bunlara ellerinde kınlarından sıyrılmış kılıçlarla bu tehlikeli işlere atıldıkları için "dalkılıç" da denilirdi. Düşman ordusuna dalacak veya kaleye girecek olanların dönmelerinden ziyade ölmeleri ihtimâli olduğu için bu adı almışlardı. (O.T.D.S.)
Philosophical Dictionary

Gözdengeçiricilik.

(Philosophical Dictionary) :
(Fr. Revisionnisme). Marksizmin diyalektik temelini yadsıyan Alman düşünürü Bernstein'in öğretisi.. Alman düşünürü Edouard Bernstein'a (1850-1932) göre, "diyalektik, Marksizmin sinesinde marınan bir hain, eşyanın her türlü gözlemi yolunda kurulmuş bir tuzaktır". Bu anlamda gözdengeçiricilik, diyalektik olmayan bir Marksizm gütmektir ki bu Marksizmi tümüyle yadsımak demektir. Gözden geçiricilik (revizyonizm), Marksizmin bu temel yapısının ve daha başka yanlarının yedinen gözden geçirilerek(revizyon) düzeltilmesi gerektiğini savunur. Bernstein'a göre "kimileri, Kapital'de bulunan birtakım sözleri, yanlış oldukları tanıtlandığı halde, korumak için çırpımaktadırlar. Bunu yapanlar Marx'ın yapıtının diyalektik biçiminiden kendelerini kurtaramayanlardır. Gerçekte Marx, ütopyacıların buldukları çözümü kabul etmiş ve ondan yola çıkmıştı. ama çözüm yollarını ve kullandıkları tanımlamaları yetersiz buluyordu. Bu yüzden, bunları değiştirmek istedi ve bunun bilimcibir dehanın çabası, keskin zekâsı ve gerçeğe olan sevgisiyle yaptı. Hiç bir önemli gerçeği görmezlikten gelmedi. Bu noktaya kadar Marx'ın yapıtından bilimsel yöntemi bozan hiç bir eğilim yoktur. işçi sınıflarının kurtuluşları için yaptıkları mücadeleye genellikle yakınlık duyulmasıbilimsel yöntemi sorsmaz. Ama son amacın ortaya çıktığı noktaya gelince Marx'ın söyledikleri belirsiz ve güvenilmez bir biçim almaktadır. Örneğin modern toplumda gelirlerin el değiştirmesiyle ilgili parçada çelişmeler vardır. Böylece bu büyük bilim dehası, bir öğretinin esiriymiş gibi görünmektedir". Bernstein, Alman düşünürü Conrad Schmidt'lle birlikte, Kant'a dönmek gerektiğini savunmuş ve Alman sosyol demokrat (sağcı toplumculuk) hareketinin önderliğini yapmıştır. bkz. İyileştirmecilik, Marsçılık, Eytişim, Eytişimsel Özdekçilik, Sağcı Toplumculuk.
Philosophical Dictionary

Tümdengelim.

(Philosophical Dictionary) :
(Os. Talil., Fr., Al., İng. Deduction, İt. Deduzione). Genelden özele varan düşünme yöntemi... Tümdengelim, genelden özele varan kuramsal bir düşünme yöntemidir. Bu yöntemle, bir önerme ya da olgudan özel sonuçlar çıkarılır. Tümdengelim ve tümevarım yöntemleri, tümel'le tikel (genel'le özel) arasında sıkı bir ilişki gören ve bu ilişkiyi en doğru olarak ortaya koymanın yollarını araştıran Aristoteles'in buluşudur. Genelden özele inen tümdengelim yöntemiyle özelden genele çıkan tümevarım yöntemi XVII. yüzyıldan itibaren bir hayli geliştirilmiştir. Özellikle bu iki yöntem arasındaki bağlılık, ikisinin birlikte kullanılması diyalektik mantıkta gerçekleşmiştir. bkz. Tümevarım, Mantık, Aristoculuk.
Sociological Dictionary

SOSYAL DENGE [İngi. Social Equilibrium]:

(Sociological Dictionary) :
İçtimaî denge olarak da ele lanabilir. Bir toplumun sosyal sistemini işleten ve tamamlayan farklı kesimlerde büyük ölçüde ortaya çıkan ve sosyal bütünleşmeye yol açan geniş bir mutabakat alanıdır. Sosyal dengelere varış, demokratik çatışma, uzlaşma ve uyum süreçlerini kapsamaktadır.V. Pareto'ya, gere, her bir sosyal sistem denge halindedir veya ereç dengeye varır. Değişme, istikrar ve dengelere varış tabii bir gelişmedir.Sosyal dengeye yapısal-fonksiyonel model açısından toplumun sosyal yapısına eğilen sosyologlar da temas etmişlerdir. (Bkz. sosyal değime, Merton, R.K., parsons, T.)
Dictionary of Economics

DENGE

(Dictionary of Economics) :
Birbirini ters yönde etkileyen güçler arasında bir eşitlik durumunun olmasıdır. Denge iktisadi hayatın düzenini belirtmek üzere kullanılan bir terimdir. Denge kararlı ve kararsız biçimde olabilir. Kararlı denge, dalgalanmalara neden olan ve iktisadi faaliyetlerin akış yönünü değiştiren koşulların kendiliğinden ve kısa dönemde düzelerek daha önceki duruma dönülebilmesini ifade eder. Kararsız denge durumunda ise iktisadi hayatın akışı yön değiştirdikten sonra yeniden kendiliğinden başlangıçtaki duruma dönülemez.