doğal


Results for "doğal"

Philosophical Dictionary

Doğal Yasa.

(Philosophical Dictionary) :
(Os. Kanun tabii, Fr. Loinaturelle, İng. Natural law). İnsanın kendi doğasında taşıdığı var sayılan ülküsel yasa... Bu düşünce ilkin antık çağ Yunanlılarınca ileri sürülümüştür. Örneğin, Sokrates'e göre insan, erdemini doğasında taşır, onu eğitimle meydana çıkarmak gerekir; bilgili insan, yani kendinde var olan erdeminin bilgisini edinmiş insan erdemszolamaz, erdemsizlik bilgisizliğin ürünüdür. Doğal yasa varsayımı, gidere, bir insanın yasalardan bağımsız olarak insanlığından ötürü taşıdığı var sayılan hakları dile getiren doğal hukuk (Os. Hukuku tabii, Fr. Droit naturel) varsayımına yol açmıştır. bkz. Doğa Yasaları.
Philosophical Dictionary

Doğalcılık.

(Philosophical Dictionary) :
(Os. Tabiiyye, Fr. Naturalisme, Al. Naturalismus, İng. Naturalism, İt. Naturalismo). Metafiziğe karşıt olarak doğa dışında hiç bir güç tanımayan öğretilerin genel adı... Doğalcılğın doğalcılıktan (natürizm) ayırıcı niteliği, özellikle metafiziğe karşıt oluşudur. Doğacılık, bu açıdan, daha geniş bir anlam kapsar. Doğacılıkta bir doğa metafiziği de vardır. Doğalcılıksa metefiziğin bu türlüsüne de karşıdır, maddeci ve deneycidir. Doğalcılığa göre, gözleme ve deneye vurulumayan hiç bir gerçek olamaz. Doğalcılık, insanın gelişmiş bir hayvan olduğunu bilir, evrimcidir. Doğacılık geniş anlamı içine da sokulabilen örneğin stoa düşüncesi, doğalcılık kavramında gerçek anlamını bulur. Stoa öğretisi, yaşama ilkesini ve ölçüsünü doğaya uygun davranmakta (naturam saqui) bulmaktadır. en doğru seçen, sabırla katlanan, en ölçülü ve en adil üleştirici (phronesis, andreia, sophrosyne, dikaiosyne) doğadır, eşdeyişle maddedir. Doğalaşan bilge, bir kaya parçasının mutluluğuna erişecektir, hiç bir şey onu sarsamayacak ve yıkamaycaktır. Akla uygunluğun ölçüsü doğaya uyggunluktur, çünkü akıl da bir doğa ürünüdür... Sanat alanında da doğalcılık kimi yerde kaba bir doğa kopyacılığı olarak anlaşılmakla beraber, aynı anlamdadır: Deneyci ve gerekircidir, çevreden ve soyaçekimden gelen etmenleri göz önünde tutar. Özellikle Zola'nın yapıtları bütün bu karakterleri kapsamaktadır. Natüralizm, realizmin fotoğrafçılığına karşı, olaylara el atan ve onların üstünde denemeler yapan bir akımdır. Çünkü insansal yapı, iç ve dış etkilerin zorunlu sonucudur. Bu gerçeğin de sanatçının kişisel deneyleriyle doğrulanması gerekir. bkz. Doğacılık, Doğa, Stoacılık, Kamutanrıcılık.
Chemical Dictionary,

Doğal radyoaktiflik

(Chemical Dictionary,) :
Atom numarası 83'ten büyük olan elementlerin kendiliğinden çeşitli ışımalar yaparak yeni elementlere dönüşmesi
Dictionary of Economics

DOĞAL DÜZEN

(Dictionary of Economics) :
Doğal düzen kavramı ilk önce Fizyokratlar tarafından kullanılmıştır. Fizyokratlara göre dünyada doğal bir düzen vardır. Doğal düzen kavramı Merkantilistlerin müdahalecilik doktrinine karşı geliştirilmiş bir tepkidir. Buna göre doğal düzen ilahi bir düzendir. Bu düzende kişiler çıkarları yönünde hareket etme hakkına sahiptir. Bu anlayışta doğal düzen özel mülkiyet ve serbest girişime dayandığı için devlet müdahalesi olmaksızın kendi kendine işlemektedir. Fizyokratlar doğal düzen kavramından hareket ederek, Bırakınız yapsınlar, bırakınız geçsinler anlayışına ulaşmışlardır.Adam Smith de Fizyokratlar gibi doğal düzenin varlığını kabul etmekteydi. Ancak Smith doğal düzen kavramını Fizyokratlardan farklı bir biçimde yorumlamıştır. Fizyokratlar doğal düzeni inistik ve metafizik açıdan açıklamışlardır. Smith ise iktisadi düzeni Tanrının değil, bireyin eylemi olarak kabul etmiştir.Doğal düzen yandaşlarına göre, bireyler kendi çıkarlarını hesaplayarak giriştikleri eylemler bir araya gelince, topluma yararlı bir düzen ortaya çıkar. Serbest rekabet koşulları, bireysel davranışlar ile toplum çıkarı arasında kendiliğinden bir denge kurar.
Dictionary of Economics

DOĞAL FİYAT

(Dictionary of Economics) :
Doğal fiyat kavramı ilk defa Adam Smith ve David Ricardo tarafından kullanılmıştır. Doğal fiyat maliyete eşittir. Doğal fiyat piyasa fiyatı ile karşılaştırmalı olarak ele alınmıştır. Piyasa fiyatı arz ve talep dalgalanmalarından etkilenen ve doğal fiyatın üstünde ya da altında bulunabilen bir fiyattır. Uzun dönemde rekabet koşulları altında doğal fiyat piyasa fiyatı ile eşitlenme eğilimindedir.