else


Results for "else"

Philosophical Dictionary

Üçüncü Felsefe.

(Philosophical Dictionary) :
Felsefe biliminin bütün öğretileri iki kampa ayrılabilir: Özdekçi olanlar, ruhçu olanlar... Bu iki ana doğrultunun ortasında kurulmaya çalışılan üçüncü bir doğrultu üçüncü felsefe adıyle anılır ki çeşitli adlar altında belirmesine rağmen ayırıcı niteliği bilinemezcilik'tir (agnostisizm). Bu üçüncü yolu açanların başında İskoçyalı düşünür David Hume'la (1711-1776) Alman düşünürü Immanuel Kant (1724-1804) gelmektedir. Daha sonra Fransız düşünürü Auguste Comte (1798-1857) olguculuğuyle (pozitivizm), Danimarkalı düşünür Soeren Kirkegaard (1813-1855) ve izdeşlerinin varoluşçuluklarıyle (egzistansiyalizm) ve Amerikalı düşünür William James'in (1842-1910) uygulayıcılığıyle (pragmatizm) katıldıkları bu üçüncü felsefeye göre saedcve görünüş bilinebilir, gerçek asla bilinemez. Örneğin Home'a göre dış evrenin varlıı bir görüntüden başka bir şey değildir. James'e göre insanlar bir kitaplıktaki kedilerden farksızdır, görür ve duyarlar ama hiç bir şey anlayamazlar. Kant'a göre sırlarla dolu bir evrende bir düşün düşünü görmekteyiz, gerçekte bildiğimiz hiç bir şey yoktur, bildiğimizi sandığımız şey sadece olaylardır, o olaylar ki bilmediğimiz bir objeyle asla bilemeyeceğimiz bir süjenin birbirlerine olan ilgisinden doğmuştur. Varoluşçu Martin Heidegger'e göre dünya ancak içinde insan var oldukça vardır, içinde insan yoksa dünya da yoktur. Varoluşçu Jaspers'e göre felsefe yapmak ölmesini öğrenmektir... Bütün bu bilinemezci üçüncü felsefe öğretileri "kendilerini taraf3sız ve bilimsel bir kuytuda gizlerler". Özdekçi göründükleri halde katıksız idealisttirler. Çünkü nesnel gerçekliği bilemeyeceğimizi söylemekle bu gerçekliğin ancak bize göre ve bu bakımdan da bilincimizde var olabileceğini söylemek arasında hiç bir fark yoktur. "Bilinemezciyi biraz deşin, altından idealist çıkar". Bundan başka, kendiliğinden şey'i bilemeyceğimizi savunarak ancak bize göre olan şey'i bilebileceğimizi ileri sürmekle tekbenciliğe (solipsizm) varmaktadırlar. Bu öğretilerin hiç biri, ileri sürdükleri savların zorunlu sonucu olan "gerçek ben'im ve benim dışımda hiç bir gerçeklik yoktur" saçmasından kendilerini kurtaramazlar. Hepsinin üstünde de bilinemezci öğretiler bilime karşı güvensizilği doğurmakla insanlığın gelişmesine köstek olmaktadırlar. Nesnel gerçekliğin varlığı tartışılamayacak kadar açıktır, insan ayağı değmemiş bölgelerde yaşayan bir dünya vardır ve "pastanın kanıtı, yenmesidir". Bilinemezci öğretilere utangaç özdekçiler adı verilmiştir. bkz. Olguculuk, Eleştiricilik, bilinemezcilik, Uygulayıcılık, Varoluşçuluk, Ampirio-Kritisizm, Saçma, Uyumsuzluk Felsefesi.
Philosophical Dictionary

Yahudi Felsefesi.

(Philosophical Dictionary) :
Yahudi felsefesi (Judaizm) üç bin yıl dinsel karakterini sürdürmüştür. Eski Ahit adlı dinsel yapıtlarda toplanan bu felsefe, Musa dinin temel kuralların kaphsar. Bu dinsel felsefenin yanında da gizemsel felsefe Kabala gelmiştir (bkz. Yahudilik, Kabala). Davut ve Süleyman (Davit, Salamon) törebilim alanında değerli yapıtlar bırakmış olan düşünür ve sanatçı krallardır. on büyük kitaptan ibaret olan Talmut da Yahudi gizemciliğini kapsar. Kabala ve Talmut'un ilk dıvılcımları Sirachlı İsa (İ.Ö. 200) ve Yahudi Filon'da (İ.Ö. 25-İ.S. 50) sezilir. Bu gizemcilik, Hollandalı Yahudi düşünür Spinoza'nın şu sözüyle özetlenebilir: "İnsanın tanrıya sevgisiyle insanın insana sevgisi bir ve aynı şeydir"... X. yüzyıldan sonra, çoğu dinsel temelden yola çıkan, birçok Yahudi düşünürü yetişmiştir. Bunların en ünlüleri Saadia (892-942), Davit ibn Mervan (1021-1058), Salomon ibn Cebirol (ölm. 937), Yahya ibn Pakuda (ölm. 1050), Abraham Bar Hıyya (1065-1136), Juda Halevi (1080-1140), Juda ben Samuel (XII. yy.), Berachyah (XIII. yy.), Hasdai Crescas (1340-1410), Joseph albo (1380-1445), Juda Abravanel (1460-1530), Joseph Salomon Delmedigo'dur (1591-1655). Bunlardan başka Arap kültürü disiplini içinde birçok Aristotelesçi Yahudi düşünürü yetişmiş ve ünlü Arap düşünürleriyle birlikte Batının düşünsel uyanışında büyük yardımları olmuştur. Bunların en ünlüleri Kurtubalı Musa bin Meymun (1135-1204), levi bin Gerson (1288-1344), İbni Tibbon, Narbonlu Moise, Jadaia Penini, Joseph ibni Caspi'dir. XVII. yüzyıldan sonra dinden bağımsız felsefede de Moise Hayim Luzatto (1707-1747), Baal Shem-Tov (1700-1760), Uriel Acosta (1590-1647), Menaseh ben İsrael (1604-1657) önemli sayılan düünürlerdir. Yahudi felsefesinin son temsilcileri arasında da Moise Mendelssohn (1729-1786), Salomon Maymon (1753-1800), Moise Hess (1812-1875), Hermann Cohen (1842-1918), Asher Ginzberg (1856-1927), Martin Buber (1878- ) en ünlüleridir. Bütün bu düşünürler, çeşitli kültür çevrelerinde yetişmiş olmalarına karşın Yahudi kültürüne bağlı kalanlardır. oysa yabancı kültürlere bağlanmış pek çok ünlü Yahudi düünürü vardır ve bunların en önemlileri de Spinoza (1632-1677) ve Karl Marx'tır (1818-1883).
Philosophical Dictionary

Yunan Felsefesi.

(Philosophical Dictionary) :
Yunan felsefesi deyiminden felsefenin kaynağı olan antik çağ felsefesi anlaşılır. Antik çağ Yunan felsefesi, klasik sıralamaya göre İ.Ö. 600 yıllarında ilk düşünür sayılan Thales'le başlar ve İ.S. 529 yılında politeist Yeni Platonculuğun son sığınağı olan Atina okulunun Roma İmpyaratoru Justinianus'un buyruğuyle kapatılmasıyle son bulur. Atina okulunun son yöneticileri sırasıyle şunlardır: Proklos, Neapolis'li Marinos, İskenderiye'li İsidoros, Zenodotos ve Şam'lı Damaskios... Okul, Damaskios'un zamanında kapatılmıştır. Ünlü Sicilya'lı Simplikos da Damaskios'un öğrencisi ve sürgün arkadaşıydı. Aristoteles'e göre ilk filozof, İ.Ö. X. yüzyılda yaşadığı sanılan Homeros'tur. Homeros'un destanlarında olup bitenlerin anlamı üstüne bir araştırma sonunda tektanrıcılığa doğru bir eğilim ve ilknedenin ne olduğu yolunda merak sezilmektedir. Örneğin Homeros, "Tanrıların babası ve anası Okeonos'tur" der. Thales, ilknedenin su olduğu yolundaki kanısını buradan esinlemiş olmalıdır. Homeros'tan sonra, Aristoteles'in deyimince ilk teologlar gelmektedir, bunların başında da İ.Ö. 700 yıllarında yaşayan Askar'lı Hesiodos vardır. Hesiodos'un Teogonia adlı yapıtı tanrıların ve dolayısıyle dünyanın nasıl meydana geldiğini anlatmaktadır. hesioodos'tan sonra Siroz'lu Ferekides'in Teologia'sı ve lindos'lu Kleobulos, Atina'lı Solon, Isparta'lı Khilon, Lesbos'lu Pittakos, Pirene'li Bias, Korintos'lu Periandros ve Miet'li Thales (ilk filozof) adlmarını taşıyan yedi bilgenin sözleri gelmektedir. Antik çağ Yunan felsefesi, görüldüğü gibi, tarihin pek uzun bir süresini kaplamaktadır. bkz. Aristoculuk, Sokratesçilik, Platonculuk, Herakleitosçuluk, pitagorasçılık, Pironculuk, Bilgicilik Akımı, Yedi Bilge, didişimcilik, Milet Okulu, Elea Okulu, İyonyalılar, Sokratesçi Okullar, Tropos Öğretisi.
Islamic Glossary

CELSE

(Islamic Glossary) :
Namazda iki secde arasında hareketsiz bir miktâr oturma. (Bkz. Ta'dil-i Erkân)Rükûda ve secdelerde ve kavmede (rükûdan kalkıp ayakta dururken) ve celsede bedentumânînet (hareketsizlik) bulduktan sonra biraz durmalıdır ki, Hanefî âlimlerinin çoğu bunavâcib demiştir. İmâm-ı Ebû Yûsuf ve İmâm-ı Şâfiî ve Mâlik ise farz demiştir. Bâzı Hanefîâlimleri de sünnet demişlerdir. Müslümanların çoğu bunu yapmıyor. Bu bir ameli yapana vemeydana çıkarana, Allah yolunda harb edip canını veren yüz şehid sevâbından çok sevapverilir. (İmâm-ı Rabbânî)
Islamic Glossary

Celse-i Hafîfe

(Islamic Glossary) :
İkinci secdeyi yapıp kıyâma kalkmadan önce olan kısa oturma.Şâfiî mezhebinde Celse-i hafîfe sünnettir. (İbn-i Hacer)