ÇARPAN


Results for "ÇARPAN"

Dictionary of Economics

BÜTÇE ÇARPANI

(Dictionary of Economics) :
(Bk. Denk Bütçe Çoğaltanı)
Dictionary of Economics

ÇARPAN

(Dictionary of Economics) :
İktisat teorisine İngiliz iktisatçısı Kahn tarafından getirilen bir kavramdır. Keynesin teorik yapısında önemli rolü olan bir kavramdır. Bir otonom harcama ulusal gelirde kendisinden fazla bir artışa neden olur. Ulusal gelirdeki bu artışı kendisini yaratan otonom harcamaya böldüğümüz zaman çarpanı elde ederiz. Çarpan marjinal tasarruf eğiliminin tersine eşittir. Örnek: 1 milyon liralık yatırım harcaması yapılmış olsun. Bu ekonomide marjinal tasarruf eğiliminin 0.2 olduğunu kabul edelim. Yani insanlar ilave gelirlerinin her 1 biriminin yüzde yirmisini tasarruf etmekte, yüzde seksenini harcamaktadırlar. Bu durumda söz konusu 1 milyon lirayı alanlar, bunun 800.000 lirasını harcayacaklardır. Ancak olay burada bitmez. 800.000i alanlar da bunun 640.000 lirasını harcayacaklardır. 640.000i alanlar da 512.000 lirasını harcayacaklar ve süreç bu şekilde devam edecektir. Acaba sonuçta ne kadar gelir yaratılmış olur? Çarpanın değeri 1/0.2=5tir. ªu halde 1 milyonluk otonom harcama ile 1x5=5 milyonluk gelir yaratılmış olacaktır. Dikkat edilirse gelirlerin tamamının harcanması halinde çarpanın değeri sonsuz olur. Çarpana çoğaltan da denir.
Dictionary of Economics

DIŞ TİCARET ÇARPANI

(Dictionary of Economics) :
Dışa açık bir ekonomide harcamalarda ortaya çıkan bir artışı ya da azalışın milli geliri kendisinin kaç katı arttıracağı ya da azaltacağını gösteren katsayıdır. Dış ticaret çarpanı marjinal tasarruf eğilimi (S) ve marjinal ithalat eğilimi (M) topplamlarının tersine eşittir. Dış ticaret çarpanı şöyle gösterilmektedir. = 1/s+m ihracattaki bir artış, milli geliri, ihracat artışı ile dış ticaret çarpanının çarpımı kadar arttırır. Örneğin marjinal tasarruf eğilimi s = 0.10, marjinal ithalat eğilimi m = 0.10 ve ihracat artışının 100 milyon lira olduğu bir durumda dış ticaret çarpanı 5 olarak hesaplanır. Bu nedenle ihracattaki 100 milyon liralık artış milli geliri çarpan katsayısının 5 katı yani 500 milyon lira arttırır.
Dictionary of Economics

İSTİHDAM ÇARPANI

(Dictionary of Economics) :
Yatırımların artmasını istihdam üzerinde oluşturduğu artış miktarını hesaplamaya yarayan çarpandır. Yatırımlar artırıldığında yeni tesisler kurulacak ve yeni işçilere talep duyulacaktır. Bu istihdam hacmini A kadar artıracaktır. Yatırım sektöründe kaydedilen A kadar istihdam artışı ve gelire bağlı talep ekonomisinin diğer alanlarına yansıyacaktır. Böylelikle başlangıçta çıkartılan yatırımların kendisinden daha fazla etki doğacak ve istihdam daha fazla artacaktır. J. M. Keynes yatırım çarpanı kavramını ortaya atarken F. Kahnın buluşu olan bu istihdam çarpanından yararlanmıştır.
Dictionary of Economics

KREDİ ÇARPANI

(Dictionary of Economics) :
Kaydi para mekanizmasının bankalara sağladığı olanakları belirten katsayı.Ödemelerin banknot kullanmaksızın sadece kaydi para ile yapıldığı ve mevduatın belirtilmeksizin plasmanlara bağlandığı bir sistemde, bankaların alabilecekleri kredi miktarını gösteren formül şudur:K = 1-r/r DD= Mevduatta meydana gelen artışr= Katşılık oranı K= Kredi tutarı1-r/1 0 Kredi çarpanıdır.Ödemelerin kısmen banknotla yapıldıı ve mevduatın belirtilmeksizin kredi olarak dağıtıldığı bir sistemde kredi miktarını gösteren formül;K = 1-7/r+r.Dr = Nakitle yapılan ödemelerin oranı.1-r/r+r1 = Kredi çarpanı(Ayrıca bk. Mevduat Çarpanı. Çarpan, Kredi Enflasyonu, Bankacılıkta Kliring, Kaydi Para, Walter Bagehot, Hartley Vithers).