Evrenbilim.


Results for "Evrenbilim."

Philosophical Dictionary

Evrenbilim.

(Philosophical Dictionary) :
(Os. Kevniyyat, Fr. Cosmologie, Al. Kosmologie, İng. Cosmology, İt. Cosmologia). Evreni yöneten genel yasaları araştıran bilim... Klasik felsefe evrenbilim'i metafiziğin bir bölümü saymıştır. Alman düşünürü Wolff, bu araştırma alanını, deneysel olduğu kadar metafiziksel bir alan olarak tanımlamaktadır. kant da bu açıdan ona ussal everenbilim adını vermişti. Oysa bilimsel ussallığın metafizik ussallıkla hiç bir ilgisi yoktur. Evren, kuramsal olarak Thales'ten ve bilimsel olarak Galile'den beri gittikçe daha geniş bir etkinlikle açıklanmaktadır. Newton'un evreni Galile'nin hem de Newton'un evreni Galile'nin evrenini, Einstein'ın evreni hem Galile'nin hem de Newton'un evrenini kapsamıştır. İnsan bilgisi, birbirini yalanlayarak değil, birbirini içererek genişlemektedir. Evrenbilimin amacı, Einstein'ın belirttiği gibi, en küçük sayıdaki varsayım ve belitlerden mantıksal tümdengelimle en büyük sayıda deneysel gerçekleri kapsamaktır". Bu çaba, fiziksel kavramların, gittikçe daha etkin bir biçimde, birleştirilmesi yolunda gerçekleşmektedir. Sayısız sanılan özdeksel elementler önce doksan elemente, sonra da birkaç temel parçacığa indirildi. Çeşitli ereksel güçlerin de aynı erkenin değişik biçimleri olduğu anlaşıldı. Uzay, zaman, yerçekimi, erke ve özdek olmak üzere beş niceliğe indirilen evrensel kavramlar; Einstein'ın bağıntılık kuramlarıyle özdek temelinde toplandı. Birleştirilmiş alan kuramıyle de sonsuz büyüklüklerle sonsuz küçüklüklerin aynı yasada birleştirimesine çalışıldı. bkz. Evren, Evrendoğum, İlişkinlik Kuramı.