Sayıcılık.


Results for "Sayıcılık."

Philosophical Dictionary

Sayıcılık.

(Philosophical Dictionary) :
(Os. Adediyye, Fr. Arithmetisme, Al. Aritmetismus, İng. Aritmetism, İt. Aritmetismo). Pitagoras'ın sayılar öğretisi ve bu öğretinin izinde yürüyen öğretilerin genel adı... Antik çağ Yunan düşünürü Pitagoras'a (İ.Ö. 570-500) göre evren bir sayılar uyumudur. Doğadaki bütün karşıtlıkların kökü bir'le çok arasındaki karşıtlıktır. Saltık, bir ne tek ne çifttir, hem tek hem çifttir. Saltık bir, daha açık bir deyişle, teklikle çiftlik birlikteliğidir. İlk varlık olan bir, noktadır. Nokta devinerek çizgi, çizgi devinerek yüzey, yüzey devinerek nesne olmuştur. Her nesne, bir sayının karşılığıdır. Bilgi, nesneleri meydana getiren sayıları bulmaktır. Sayılar biliminin ana ilkeleri ilk dört sayıda toplanır. Çünkü öteki bütün sayılar bu ilk dört sayının birbirleriyle çarpılması ve toplanmasıyle elde edilirler. Örneğin kutsal on, ilk dört sayının toplamına eşittir; kutsal yedi üçle dördün toplanmasından meydana gelir... Pitagoras'ın sayıcılığı, Yahudi felsefesi kabala'dan Hıristiyan ve İslâm gizemciliğine kadar bütün metafizik alanları etkilemiştir. Kabala, açıkça, sayıcılıktan esinlenmiştir. Kabala, üçlemeli evrimlerle panteizmini gizlemeye çalışır. Pitagoras'ın sayıcılığından gelen savı mistikliği, İslâm düşüncesinde Esterabat'lı Fazlullah'ın elinde hurufîlik olmuştur. Hurufîlikte de her harf bir sayıyı karşılar ve her sayı bir sözü anlatır. Açıkça söylenemeyen söz sayılarla harflerin ardına gizlenmiştir. Burada da gizlenen, bir çeşit panteizm olan vahdet-i vücut anlayışıdır. bkz. Pitagorasçılık, Gizemcilik, Kabala.