Varlıkbilim.


"Varlıkbilim." Kelimesi için arama sonuçları

Fəlsəfə Sözlüğü

Varlıkbilim.

(Fəlsəfə Sözlüğü) :
(Os. Mebhas-i vücut, Fr., Al. Ontologie, İng. Ontology, İt. Ontologia). Duyularla kavranamayan varlığın özdeksiz yapısını inceleyen idealist bilim... Metafiziğin bir dalı olarak geliştirilen ve metafizik yapısını değiştirmeksizin çeşitli anlamlarda kullanılan varlıkbilim deyimi, duyu dışı ve özdeksiz bir varlık tasarımının temel yapısını, türlerini ve biçimlerini inceler. Çağdaş varlıkbilimci Hartmann'a göre varlıkbilimin öteki bilimlerden başkalığı, öteki bilim dallarının bir işbölümü anlayışı içinde var olan'ı çeşitli alanlara bölerek sadece o belil alanlarda araştırmalarına karşı varlıkbilimin var olan'ı bütünlüğü içinde ele almasındadır. Örneğin astronomi göksel varlıkları, jeoloji madensel varlıkları, botanik bitkisel varlıkları, jeoloji madensel varlıkları, botanik bitkisel varlıkları, fizyoloji insansal varlığı incelediği halde varlıkbilim bütünüyle varlığın var oluş ilkelerini inceler. Var olanı var olan olarak incelemek anlamındaki varlıkbilim anlayışı antik çağ Yunan düşünürü Aristoteles'le (İ.Ö. 384-322) başlar. Aristoteles'in ilk felsefe'si bir varlıkbilimdir. Varlıkbilim, çağımıza gelinceye kadar, öteki bilimlerle ilgilenmeksizin metafizik kurgularla geliştirilmiştir. Çağımızda ona nesnel bir temel verilmek istenmiş ve bu nesnel ltemel Husserl, Heidegger, Hartmann gibi idealistlerce gene tümel kavramlarla kurulmuştur. Örneğin Nicolai Hartmann varlık kiplerini şöyle sıralamaktadır: Zorunluk (başka türlü olamamak), gerçeklik (böyle olmak ve başka ytürlü olmamak), olanaklık (böyle olabilmek ya da böyle olmamak), rastantılık (başka türlü de olabilmek), olanaksızlık (böyle olmamak)... İdealizmin temel uraşılarından biri olan varlıkbilim, gene idealistlerce, ama yerine aynı yapıda başka varlıkbilimler önerilerek, eleştirilmiştir. bkz. Varlık, Varoluş.