tarz


Results for "tarz"

Ottoman - Turkish Dictionary

TARZİYE

(Ottoman - Turkish Dictionary) :
Cübbe veya zırh giymek.
Philosophical Dictionary

Üretim Tarzı.

(Philosophical Dictionary) :
bkz. Üretim.
Sociological Dictionary

ASYA TİPİ ÜRETİM TARZI [İng. Asian Mode of Product

(Sociological Dictionary) :
K. Marx tarafından 1853 yılında bir makalede kullanılan bir kavramdır. uzak Doğu ülkelerinde, Çin ve Hindistan'daki ekonomik durumun ele alınmasında ilk defa kullanılmıştır.Bu üretim tarzının özellikleri arasında, otoriter devlet sisteminin sosyal tabakalaşma üzerindeki yoğun tesirleri, sınıflı, topluma ve özel mülkiyete geçilememesi, şehir ve köyler arasında ticari ilişkilerin kurulamaması, köy topluluklarının bağımsızlıklarını kaybetmeleri ve devletin kölesi haline gelmeleri, devletin kapitalist ilişkilerin gelişmesini önlemesi, toprak mülkiyetinin devletin elinde olması ve kamu hizmetlerini yürütmesi sayılabilir. Devleti tesile eden din adamları, askerler ve memurlar, halka rağmen imtiyazlı dudrumdadırlar. Devlet, kapalı köy ekonomisinin yarattığı artık değeri vergi yoluyla alır; devletin yağma ve haraç gibi gelirleri de vardır.Bu sistemde zamanla şehirler ortaya çıkmaya başlar, ticaret gelişir, tacirlerin devlet katında itibarı artmaya başlar. Toprak en önemli üretim faktörü olduğundan zamanla devlete ait topraklar işgal edilmeye başlanır. Ticari kazançlar sanayiye akmaya başlarken,babancı sermaye, bilhassa alt yapı yatırımlarında kendini gösterir. Şehirlerde bu gibi değişmeler olorken, köylerde klasik ilişkiler sürdürülür. Piyasalar gelişemez ve genişleyemez, bu da Batı anlamında kapitalizmin gelişememesi sonucunu vererek diyalektiğin tarihi yürüyüşünde tıkanıklıklar yaratır. Batı'da olduğu gibi, feodal aşamadan kapitalist aşamaya girilememesinin sebebi, Doğu toplumlarındaki Asya tipi üretim tarzına ve devlet teşkilâtına bağlanmaktadır. (Sezer, B., 1979, Türkdoğan, O., 1982, Genel Ekonomi ansiklopedisi, 1988)
Sociological Dictionary

ÜÇ TARZ-I SİYASET [İng. Three Stages of Politics]:

(Sociological Dictionary) :
Kavramın isim babalığını Yusuf Akçura yapmıştır. (Bkz. Akçura, Y.) 1904 yılında Kahire'de Türk Gazetesinde yazdığı makale bu başlığı taşımaktadır.Üç tarz-ı siyaset ile Osmanlılık, İslâmcılık ve Türkçülük akımları kastedilmektedir. 19. yüzyılın aydınları ve Osmanlı bürokratları arasında Devleti ayakta tutabilmek vesürdürebilmek için ileri sürülen farklı reçetelerdir. Tartııldığı dönemde birbirinden çok farklı olan bu tezlerr, günümüzdeki Türk aydının birlikte, konusuna ve yerine göre istifade edebileceği kavramladır.Farklı din ve milliyetleri bünyesinde taşıyan İmparatorluk döneminde, çöküşü ve parçalanmayı engellemek içn önce Osmanlıcılık akımına sarılan aydınlar, 1789 Fransız İhtilâlinin ve Osmanlı'yı hedef alanbazı Batalı ülkelerin kışkırtmalarıyla zamanla bunun fonksiyonel bir değer taşımaz hale geldiğini görünce, hiç olmazsa aynı din dairesine giren toplulukları esas almışlardır. Ancak, "İslâmcılık" da dış tahriklerden nasibini alan Müslümanları bir araya getirmeye yetmemiş,hilâfet müessesesine rağmen, Osmanlı'ya karşı düşmanlık ve ihanet sürmüştür.Her iki yolun da geçerli olmadığını gören bazı aydınlar, o dönemde Kafkaslarda ve Orta asya'dacanlanan Türkçülük hareketlerinin de tesiriyle Türkçülekten başka çıkar yol kalmadığını görmüşlerdir. Hatta daha önce Osmanlıcılık, İslâmcılık görüşüne sahip bir çok düşünür sonunda baka çıkış yolu kalmayınca, Anadolu'da millî bir devlete geçişe zemin hazırlayan, millî mücadeleyi yaratan Türk milliyetçiliği tezinde birleşmişlerdir. Osmanlıcı çizgiden Türkçü çizgiye gelen Z. Gökalp, İslâmcılıktan milliyetçiliğe geçen M. Akif gibi, (Bkz. İslâmcılık)Bu bakımdan, Osmanlının dağılması bu cihad devletinin kurucusu olan Türklerin, milliyetçilik, bazılarına göre de kavmiyetçilik yapmalarından dolayı değildir. Her üç siyaset tarzı da eş zamanlı düşünülemez.
Dictionary of Economics

HARAÇÇI ÜRETİM TARZI

(Dictionary of Economics) :
Bağımlılık okulu yazarlarından bazılarının öne sürdüğü bir üretim tarzı. Bu üretim tarzında imparatorluklar zorla ele geçirdikleri ülkeleri haraca bağlarlar. Bu haraç mal ya da para şeklinde alınabilir. İmparatorluk maliyesinin temel direği bu haraçtır. Roma İmparatorluğu bu üretim tarzına örnek olarak verilebilir.