yeni


Results for "yeni"

Philosophical Dictionary

Yeni Dirimselcilik.

(Philosophical Dictionary) :
(Os. Nev hayatiyye, Fr. Neo-vitalisme). Canlılığın fiziko-şimik etkenlerle gerçekleştiğini ileri süren anlayış... Dirimselcilik, canlıcılık ve mekanikçiliğe karşı olarak canlılık olayının fiziko-şimik olaylara indirgenemeyeceğini ve dirimselliğin ne ruh ne de özdek olan bir dirim ilkesinden (Fr. Principe vital) meydana geldiğini savunmuştu. Örneğin Bergson'un Yaratıcı Evrim adlı yapıtında sözünü ettiği dirim atılımı (Os. Hamle-i hayat, Fr. Elan vital) bu dirim ilkelerinden biriydi. Bergson'a göre dirim atılımı, hayatın kaynağı olan bir içtepiydi. Yeni dirimselcilik, ne özdek ne de ruh olan ilkelerin tutarsızlığını görerek fiziko-şimik etkenlerin varlığını kabul etmekte, ancak bunların özdeksel etkinin dışında özel bir mekanizmayla dirimselliği gerçekleştirdiğini savunmaktadır. Ne var ki bu özel etki de, özel ilke gibi, bir türlü açıklanamamıştır. bkz. Dirimselcilik.
Philosophical Dictionary

Yeni Eleştiricilik.

(Philosophical Dictionary) :
bkz. Yeni Kantçılık.
Philosophical Dictionary

Yeni Gerçekçilik.

(Philosophical Dictionary) :
(Os. Nev hakikiyye, Fr. Neo-realisme). Kavramların ideal varlıklar olduğunu ve bilinenin bilgiden bağımsız olarak zihinde içkin bulunduğunu ileri süren idealist akım... Nesnel gerçekliği gerçek saymayıp düşünce ürünlerini gerçek sayan ve bu bakımda bugünkü anlayışımıza göre bir ters terim olarak ileri sürülen eski gerçekçilik, yüzyılımızda, aynı idealist yapıda olmak üzere, yeni gerçekçilik adı altında yeniden canlandırılmıştır. Ne var ki, doğal olarak metafizik bir öğreti olan eski gerçekçiliğe karşı yeni gerçekçilik, idealist yapısına rağmen, metafiziği yadsımak gibi bir çelişme içindedir. yeni gerçekçilik, İngiliz yeni gerçekçiliği ve Amerikan yeni gerçekçiliği olmak üzere iki kampta okullaşmıştır. İngiliz yeni gerçekçiliğini G.E. Moore, Bertrand Russel,S. Alexander, T.P. Nunn, A. Wolf, G.F. Stout ortaya atmışlardır. Amerikan yeni gerçekçilğini de F.J.E. Woodbridge, G.S. Fullerton, E.B. Mc Gilvary, E.B. Molt, W.T. Marvin, W.P. Montague, R.B. Perry, W. B. Pitkin, E.G. Spaulding izlemektedirler. bkz. Gerçekçilik.
Philosophical Dictionary

Yeni Hegelcilik.

(Philosophical Dictionary) :
(Os. Nev Hegeliyye, Fr. Neo-Hegelianisme). Dinsel ve kurgusal felsefeyi savunmak üzere ileri sürülmüş eytişimsel özden yoksun Hegelcilik anlayışları... Eytişimden yo4ksun idealist Hegalciliğin usaaykırı bir biçimde çeşitli yorumlarını dilegetirir. Yeni Hegelcilik, Hegel'in diyalektiğindeki bütün sağlam ve olumlu yanları bir kenara bırakarak bütün idealist yanları ele almak ve büyütmek yolunda belirmiştir. Yeni Hegelcilere göre hayat uyuşturulamaz karşıtlıklarla (antagonizm) doludur. Uyuşturulamaz karşıtlıklar doğaldır, hayatın yapısı gereğidir ve insanlarca hiç bir zaman aşılamaz, çözümlenemez. Öyleyse insanlar uyuşturulamaz karşıtlıkların aşılması yolunda hiç bir çaba göstermeksizin kendilerini hayatın akışına bırakmalıdırlar. Kimi yeni Hegelciler de karşıtlığın aşılması yerine uyuşturulmasının olanaklı bulunuduğunu ileri sürerler. Eytişimi tümüyle yadsıyanları olduğu gibi onu sadece bilinçsel alana indirgeyenleri de vardır. Fransa'da varoluşçulukla kaynaştırılmış, Mussolini İtalya'sında faşizmin emrine verilmiştir. Bu tüm idealist yeni Hegelciliği İskoçya ve İngiltere'de J. H. Stirling, John ve Edward Caird, T.H. Green, F.H. Bradley, B. Bosanquet, R.B. Haldane, J.E. Mc Taggart; Amerika'da da W.T. Harris. Josiah Royce izlemektedirler. bkz. Hegelcilik.
Philosophical Dictionary

Yeni İdealizm.

(Philosophical Dictionary) :
(Os. Nev iftikâriyye, Fr. Neo-idealisme). İtalyan yeni Hegelcicliği... Yeni idealizm, İtalyan yeni Hegelciliğinin adıdır. İtalyan düşünürleri Benedetto Groce (1866-1952) ve Giovanni Gentile (1875-1944), Hegel'in saltık idealizmini canlandırarak yeni bilimsel gğelişmelere uygulamaya çalışmışlardır. bkz. Yeni Hegelcilik.