çevrim


Results for "çevrim"

Philosophical Dictionary

Çevrimsel Devim Kuramı.

(Philosophical Dictionary) :
(Os. Devri hareket nazariyesi, Fr. Theorie cyclique). Alman düşünürü Oswald Spengler'in gelişmeyi yadsıyan ve geriye dönüşü savunan kuramı... Alman düşünürü Oswald Spengler'e (1880-1939) göre her devim, kendi üstüne çevrilir ve başladığı noktada son bulur. Örneğin ilkbahar, yaz, sonbahar, kış ve sonra yeniden ilkbaharla başlayan aynı çevrimsel devim sonsuzca tekrarlanmaktadır. İnsan, doğar, çocukluğunu ve gençliğini sürer, olgunlaşır, ihtiyarlar ve ölür; sonra yeni bir doğumla aynı çevrimsel devim aynı noktadan ve aynı aşamalardan geçmek üzere yeniden başlar. Bu kuramı tutan İngiliz tarihçisi Toynbee'ye göre bu yüzden "tarih bir tekrarlamadan ibarettir". Spengler ve Toynbee, yeni ilkbaharın aynı ilkbahar ve yeni doğan insanın ölen insan olmadığını bilmezlikten gelerek, gerici bir kampta sarmal gelişimi yadsımaya çalışmaktadırlar. oysa her şey kendi karşıtına daha üstün bir düzeyde gelişerek dönüşür. Yeni ilkbahar yeni bitkiler, yeni hayvanlar, yeni insanlar ve yeni düşüncelerle birlikte gelir ve eski ilkbaharla hiç bir ilgisi yoktur. İnsanın binecek bir taşıtı olmadığından uzak yerlere yaya gittiği eski bir ilkbaharın yerine insanın uçakla aya varmayı başardığı yeni bir ilkbahar gelmiştir. Tavuk bir yumurtadan oluşur ama aynı yumurtayı yumurtlamaz, daha üstün bir düzeyi gerçekleştirerek birçok yumurtalar yumurtlar. Bu kuramın savunduğu savın açık sonucu şudur: "Bulunduğunuz durumu değiştirmeye çalışmayınız, çünkü daha geri bir noktaya geleceksiniz". Çağdaş bilimin verilerine tüm aykırı bulunan bu kuram, aynı zamanda, devimin zorunluğıuyle de çelişmektedir. Leopold von Wiese, "evrimin gerçekliği üstünde her türlü yargıdan kaçınmayı" öğütlemektedir. Wiese'ye göre taş çağından atom çağına erişen insan, ilerlememiş, tersine, gerilemiştir... Çağdaş bilim, çevrimsel devimi değil, sarmal devimi ve böylelikle de sonsuz ve sürekli gelişmeyi doğrulamaktadır. Çevrimsel devim kuramı da, her geriliği savunan her gerici öğretinin başına geldiği gibi, her gün biraz daha, gerileyen değil, ilerleyen bilimle yalanlanmaktadır. İnsanın dün yapmadığını bugün yapabilmesine, ilerlemek değil de gerilemek demek, bilim dışı bir hafifliktir. Nesnel yasalara göre sürüp giden yükselici bir gelişme anlayışı, çağdaş bilimin insana kazandırdığı en değerli bilgidir.... Metafizik ve bireyci dünya görüşünün, eski alışkanlığına uyarak, tümüyle çürütemediğini tek yanından çürütme yöntemi, son yıllarda, çevrimsel devim kuramının yeni güdücülerince şu yolda kullanılmaya başlanmıştır: Gelişmenin bilim ve teknikte mümkün olduğu halde insan düşüncesined (ahlâk, eğitim, siyaset ve başkaları) mümkün olmadığını ileri sürmektedirler. Ruhsal gerileme kuramı (manevî tedenni nazariyesi) adını alan bu kurama göre insan, hiç değişmeyen ve hep aynı kalan bir doğayı (insan tabiatı) taşır. Bu insan doğası da insanı hep aynı ilkellikte (vahşî, kötü, saldırgan, hayvanca) tutar. Bilim ve tekniğin gelişmesi bu ilkelliğe yeni silahlar vererek tehlikeli ve zararlı olmaktadır. Kötülüklerin nedenini bilim ve tekniğe yükleyerek bakışları asıl nedenleri görmekten alıkoymak amacını güden bu kuram da, ana kuramı olan Spengler'in çevrimsel devim kuramı gibi, tümüyle bilime aykırı bulunmakta ve kendi kendisiyle çelişmektedir. Bu kuramcılar, düşünsel gelişme olmaksızın bilimsel gelişmenin nasıl gerçekleşebildiğini açıklamamaktadırlar. bkz. Evrim, Evrimcilik, Evrim ve Devrim, Metafizik Yöntem.
Dictionary of Economics

ÇEVRİM

(Dictionary of Economics) :
Ekonomik hayatta birbirini izleyen daralma ve canlanmaları anlatmak için çevrim (cycle) terimi kullanılmaktadır. Bir çevrim daralma, dip, yükselme ve boom olmak üzere dört aşamadan oluşur. Her aşama kendi içinde bir sonraki aşamayı meydana getirecek dinamikleri harekete geçirir ve güçlendirir. İktisatçılar arasında çevrimlerin iktisat politikası hatalarından mı, savaş, iklim değişikliği vb. dışsal etkenlerden mi, yoksa kapitalizmin yapısından mı kaynaklandığı konusunda sürekli tartışmalar vardır.
Dictionary of Economics

İŞ ÇEVRİMLERİ

(Dictionary of Economics) :
Ekonomik yaşamın üretim, tüketim, istihdam gibi faktörlerinin 8 ile 10 yıl arasında artma veya azalma göstererek ortaya çıkardığı çevrimlerdir. Bu hareket öncelikle ekonomik yaşamın canlanarak genişlemesi ile başlar fakat zamanla tepe noktasına ulaştıktan sonra düşmeye başlar ve sonra tekrar canlanma şeklinde devam eder.
Dictionary of Economics

UZUN SÜRELİ ÇEVRİMLER

(Dictionary of Economics) :
Bir yıl veya daha uzun süreli reel ve finansal aktif ve borçlar toplamıdır. Yabancı piayasalarda tahvil, hisse senedi satın alamk, yabancı bankalarda uzun süreli hesap açtırmak, yabancı bir ülkede fabrika açmak, işletme kurmak gibi faaliyetler uzun süreli sermaye hareketleri kapsamındadır.
Dictionary of Economics

UZUN SÜRELİ ÇEVRİMİN EVRELERİ

(Dictionary of Economics) :
Herbiri 25 olan, genişleme (büyüme) ve daralmadan (bunalım) oluşan evrelerdir. Genişleme evresinde yatırımlar yapılır, üretim ve kârlılık artar. Daralma evresinde ise, yatırımlar ve üretimler düşer. Kârlılık azalır. Mevcut talep düşüklüğü de yeni yatırım kararlarını olumsuz yönde etkiler.