İm.


Results for "İm."

Philosophical Dictionary

Terimbilim.

(Philosophical Dictionary) :
(Os. Mebhas-i ıslahat, Fr. Terminologie). Belli bir bilimin teknik deyimlerinin tümü... Terim, belli bir bilimin teknik deyimleridir ki, ancak o bilimin sınırları içinde belli bir anlam verir. Terimbilim, belli bir bilimin bütün terimlerini kapsar. bkz. Terim.
Philosophical Dictionary

Törebilim.

(Philosophical Dictionary) :
(Os. İlm-i ahlâk, Fr. Ethique, Al. Ethik, İng. Ethics, İt. Etica). İyiyle kötünün ayrılabilmesi için ölçüler koyan bilim... Yunan kökünden gelen ethique sözcüğüyle Latin kökünden gelen morale sözcüğü Osmanlıcada ahlâk ve Türkçede törebilim sözcükleriyle karşılanmıştır. Gerçekte birincisi kuramsal töre (Os. Nazarî ahlâk), ikincisi pratik töre (Os. Tatbikî ahlâk) anlamındadır. Morale sözcüğü Latince kökünde moeurs sözcüğüyle aynı anlamdadır ve huy, seciye, mizaç kavramlarını kapsar. Sonraları moeurs sözcüğü örf ve âdet anlamını almıştır. Fransızça les sciences des moeurs deyiminden törebilim değil örf ve âdetler bilimi anlaşılmaktadır ki bu bilimin kurucusu Levy Bruhl'dür. Örf ve âdetler bilimi, törebilimi de içeren bütün sosyal değerleri kapsar... Gerçekte töre (ahlâk) bireysel değil sosyal değer taşımaktadır, bu yüzden de çeşitli ekonomik koşullarla belirlenmiş olan çeşitli toplumların çeşitli töreleri vardır. Bir toplumun ekonomik koşullarındaki her değişiklik o toplumun töresini de değiştirir; bu yüzdendir ki töreye tutucu, her türlü ilerlemeyi engelleyici, durgun bir karakter verilmiştir. Metafizik ve bireyci temele dayanan burjuva töresi, her türlü gelişmeyi suçlar. Buna karşı diyalektik özdekçiliğin töresi, devrimsel evrim yasasına uygun olarak kişinin kendini aşmasını öğütler. Kendini aşmak, her alandaki oluşum imkânlarına gittikçe daha geniş ölçüde katılmak demektir... İdealist öğretiler töreyi ya ytanrının buyrukları, ya yda usun ve ruhun yaratısı sayarlar; her zaman ve her yerde geçerli olduğunu ileri sürerler. oysa töre, altyapıyla belirlenen birr üstyapı kurumudur. bkz. Üstyapı, Törelcilik, Töredışıcılık, Töreselcilik.
Philosophical Dictionary

Tüketim.

(Philosophical Dictionary) :
(Os. İstihlâk, Fr. Consommation). Kullanma... Üretimle elde edilenlerin kullanılarak bitirilmeleri tüketim'dir. Kullanılabilen her şey tüketim konusudur. Tüketim, üretim'le sıkıca ilişkilidir. Eski ekonomi metafizik bir görüşle her ikisini bu sıkı ilişkinin dışında, ayrı ayrı ve kalıplaştırarak ele alıp incelediği için yanlış sonuçlara varmıştır. bkz. Üretim.
Philosophical Dictionary

Tümdengelim.

(Philosophical Dictionary) :
(Os. Talil., Fr., Al., İng. Deduction, İt. Deduzione). Genelden özele varan düşünme yöntemi... Tümdengelim, genelden özele varan kuramsal bir düşünme yöntemidir. Bu yöntemle, bir önerme ya da olgudan özel sonuçlar çıkarılır. Tümdengelim ve tümevarım yöntemleri, tümel'le tikel (genel'le özel) arasında sıkı bir ilişki gören ve bu ilişkiyi en doğru olarak ortaya koymanın yollarını araştıran Aristoteles'in buluşudur. Genelden özele inen tümdengelim yöntemiyle özelden genele çıkan tümevarım yöntemi XVII. yüzyıldan itibaren bir hayli geliştirilmiştir. Özellikle bu iki yöntem arasındaki bağlılık, ikisinin birlikte kullanılması diyalektik mantıkta gerçekleşmiştir. bkz. Tümevarım, Mantık, Aristoculuk.
Philosophical Dictionary

Tümevarım.

(Philosophical Dictionary) :
(Os. İstikrâ, Fr., Al., İng. Induçtion, İt. Induzione). Özelden genele varan düşünme yöntemi... Aristoteles, tümevarımcı uslamlamayı bulanın Sokrates olduğunu söyler. LSokrates'e göre bilmek'le olmak aynı şeydi, erdemli olan erdemi bilendi. Bilmekse, genel'e varmak demekti. bkz. Tümdengelim, Tümel, Mantık, Sokratesçilik, Aristoculuk.