ŞAŞI


Results for "ŞAŞI"

Philosophical Dictionary

Lavoisier Yasası.

(Philosophical Dictionary) :
Doğada hiç bir şeyin kaybolmayacağını ve hiç bir şeyin de yaratılamayacağını saptayan yasa... Özdekçiliğin başlıca savlarından birini tanıtlamış olan XVIII. yüzyılın büyük Fransız bilgini Lavoisier, bilimsel alanda devrim yapan bu çok önemli yasayı şu basit deneyle ortaya koymuştur: Belli bir miktarda cıvayı, içinde belli metre küp hava bulunan bir cihazda ısıtmıştı. Isıtılan cıva okside olmaya başlamış ve ağırlığı artmıştı. Cıvayı ve havayı tartan Lavoisier, birinde azalan miktarın öbürüne eklenmiş olduğunu gördü. Deneyi tersindten tekrarladı, eşdeyişle, cıva oksidi yendien ısıtarak bir miktar gaz elde etti. Gazı ve cıvayı tartınca gene birinde eksilenin öbüründe arttığını saptadı. Bu yalın deneyden çıkan sonuç şuydu, biri öbürüne dönüşen her iki cismin kütlesinden de bir şey kaybolmamıştı. Demek ki doğada bütün doğumlar ve ölümler bir yok olma ve yoktan varolma değil, sadece bir biçim değişmesinden ibaretti. bkz. Eytişimsel Özdekçilik, Eytişim.
Philosophical Dictionary

Mendeleyev Yasası.

(Philosophical Dictionary) :
(Os. Mendelyef kanunu, Fr. Loi de Mendeleyev). Kimyasal özelliklerin atomların dizi sayısına bağlı olduğunu saptayan yasa... Rus kimyacısı Dimitri İvanoviç Mendeleyev (1834-1907), kimyasal elemanların peryodik sınıflanmasını keşfetmekel çağdaş düşünceye büyük katkıda bulunmuştur. Nicelikten niteliğe geçiş yasası böylelikle kimyasal elemanlara da uygulanmış ve bir kaz daha doğrulanmıştır. Mendeleyev, kimyasal elemanları atom dizi sayılarına göre sıralamış ve henüz bilinmeyen kimi elemanların yerlerini boş bırakmıştı. Sonradan birer birer keşfedilerek Mendeleyev yasası'nı doğrulayan bu elemanlar galyum, skandiyum ve germanyum'dur. Örneğin Mendeleyev galyuma alüminyumu izlediği içine eka-alüminyum demişti ve atom hacmiyle özgül ağırlığını önceden bildirmişti. birkaç yıl sonra Lecoq de Boisbaudran'ın keşfettiği bu eleman, Mendeleyev'in doğanın büyük gizlerinden birini çözmüş olduğunu meydana koyuyordu. bkz. Nicelikten Niteliğe Geçiş, Eytişimsel Özdekçilik.
Philosophical Dictionary

Puason Yasası.

(Philosophical Dictionary) :
bkz. Olasılıklar Hesabı Bilimi.
Philosophical Dictionary

Tunç Yasası.

(Philosophical Dictionary) :
(Os. Tunç kanunu, Fr. Loi d'airain). İşçi üceretlerinin yaşamaki çin gerekli olanın üstüne çıkamaycağını varsayan Lasalle'in yasası... bkz. Lasalcilik.
Philosophical Dictionary

Üç Durum Yasası.

(Philosophical Dictionary) :
(Os. Üç hal kanunu, Fr. Lois des trois etets). İnsan düşünce ve bilgisinin art arda geçirdiği ileri sürülen üç durumu belirten Auguste Comte'un varsayımı... Fransız düşünürü Auguste Comte'a (1798-1857) göre insan düşünce ve bilgisi, art arda üç durumdan geçmiştir. İnsanlık önce teolojik durum içindeydi. Evren, insan iradesinin tıpkısı iradelerle yönetiliyordu. İnsan düşüncesinin ilk vardığı açıklama buydu. oysa bu ilkdurum da üç basamaklıydı. Birinci basamakta insan, çevresindeki nesneleri tıpkı kendisi gibi canlı, uslu olarak düşünmüştü (fetişizm). İkinci basamakta çevresindeik nesnelerin görünmez varlıklarca yönetildiği sanısına kapıldı (politeizm). Üçüncü basamakta bu görünmez varlıkların tek ve üstün bir iradenin yönetimi altında bulundğuna inandı (monoteizm). İnsanlığın bu durumunu, ikinci durum olan, metafizik durum kovaladı. Evreni yöneten, artık insana benzeyen bir irade değil, soyut bir ilkeydi. Bu halde de insan, soyutladığı nitelikleri; soyut iyiliği, soyut güzelliği, soyut atamlığı gerçek varlıklar saymaktaydı. İnsanlığın üçüncü durumunda pozitif (olumlu, müspet) bir anlayışa ulaşıldı. Bu durum, ortaçağın sona ermesiyle açıldı ve insan artık olayları başka olaylarla açıklamaya başladı. İnsan bu olaylarla yetinmelidir, çünkü bu olayların dışında başkaca hiç bir şey bilemez. bkz. Olguculuk.