Yazgıcılık.

Results for "Yazgıcılık."

Philosophical Dictionary

Yazgıcılık.

 (Philosophical Dictionary) :
(Os. Kadercilik, Fr. Fatalisme, Al. Fatalismus, İng. Fatalism, İt. Fatalismo). Evrenin ve insanın önceden belirlenmiş olduğunu ileri süren anlayış... Bilimsel bilgilerden yoksun bulunan insanlar, bütün olup bitenleri üstün bir gücün yönetimine bağlayarak yazgıcı bir anlayışa varmışlardır. Yazgı ya da alın yazısı, hiç bir zaman değiştirilemeyecek olan bir sonucun önceden belirlenmesidir ve bu bakımdan insana en küçük bir özgürlük tanımaz. Antik çağ Yunan felsefesi de yazgıcılık anlayışını güden bir felsefedir. Örneğin Sofokles'in Antigon'unda toplumun sesi olan koro şöyle bağırır: "İnsanlar alınlarına yazılmış olan felâketlerden asla kaçıp kurtulamazlar". Ancak Yunanlılar alın yazısına, sadece insanları değil, tanrıları da bağlamışlardır. Tanrılar da, insanlar gibi, yazgılarını yaşamaktardırlar. Hıristiyanlık, yazgıcılığa, önceden bağışlanmış ya da mahkûm edilmiş olmak kavramlarını eklemiştir. "Alın yazısı öğretisi, başarının, ne çalışmaya ne de insanın becerekliliğine dayanmadığının, insanın denetinden bağımsız koşullara bağlı olduğunun dinsel ifadesidir". İnsanlar, alın yazılarına boyun eğmelidirler, durumlarına razı olmalıdırlar, yükselmek ya da daha iyi yaşamak istememelidirler. Yazgıcılık öğretisi, metafizik alanda, insanın tanrı karşısındaki sorumluluğu ilkesiyle bir hayli çatışmış; bu çatışma elindelik (irade-i cüz'iye) öğretisiyle çözümlenmek istenmiştir. Oysa insan kafası, ortaçağın en karanlık günlerinde bile ve en ağır engizisyon baskısına karşı yazgıcılık öğretisini kökünden yıkıncaya kadar şu soruyu sormakta devam etmiştir: Her şey önceden ve bier ilkisizlikte (eternite) belirlenmişse, ceza niçin?.. Metafizik yazgıcılık (fatalizm), bilimsel gerekircilikle (determinizm) karıştırılmamalıdır. Gerekircilikte belli bir neden belli bir sonuç doğurur, neden ortadan kaldırılarak sonuç değiştirilebilir. Yazgıcılıktaysa ne neden bellidir, ne de sonuç; belli olan tek şey, belli olmayan bir sonucun değiştirilemeyeceğidir. Bu yüzdendir ki hastalanan gerekirci hekime gider, çünkü sonucu değiştirebilir; hastalanan yazgıcıysa yatağa girip sonucu bekler, çünkü ne etse bu sonucu değiştiremeyeceğine inanmaktadır. bkz. Elindelik, Zorunluk, Özgürlük, Rastlantı, Yasa, Gerekircilik, Nedensellik, Öncel Düzen, Vesilecilik, Kaderiye, Cebriye.
Keyword Searches Turkish - French Dict. ılık (95829k) Turkish - Germany Dict. çüş (73976k) Turkish - French Dict. açık (56739k) Turkish - Turkish Dict. İNDÎ (41504k) Turkish - Turkish Dict. HÂDİS (41188k) Turkish - French Dict. balık (39797k) Turkish - French Dict. çatı (38134k) Turkish - Germany Dict. hasır (36028k) Azerbaijani - Turkish Dict. necesen (33992k) English - Turkish Dict. credit an amount to s.o.´s account (33393k) Turkish - French Dict. ırmak (32926k) Turkish - Germany Dict. hercai (31807k)