Yadgerekircilik.


"Yadgerekircilik." Die Ergebnisse der Suche nach dem Wort

 Philosophische Wörterbuch

Yadgerekircilik.

( Philosophische Wörterbuch) :
(Os. Lâicâbiyye, Fr. Indeterminisme, Al. Indeterminismus, İng. Indeterminism, İt. Indeterminismo). İnsan iradesinin özgürlüğünü ya da elindeliği savunan öğretilerin genel adı... Yadgerekircilik (endeterminizm), gerekircilik (determinizm) karşıtı olarak kullanılır ve insan iradesinin serbesçe davranabileceğini ya da elindeliği (Os. İrade-i cüziye, Fr. Libre arbitre) savunan öğretileri adlandırır. Ancak yadgerekirciler, metafizik bir anlayışla, insan özgürlüğünü savunurmuş görünerek, bilimin temeli olan gerekirciliği yadsırlar. metafizikçi yadgerekirciler elektronların özgürlüğü tanıtladığını ve bilimin idealizmle uzlaşmış olduğunu düşlemektedirler. oysa özgürlük, doğal ve toplumsal zorunluk karşısında düşsel bir bağımsızlık değil, doğal ve toplumsal yasaların bilinmesiyle gerçekleşen eylemsel bir olgudur. İnsan, herhangi bir hastalığın mikrobunu tanır, o mikroba karşı koyma yollarını bulur ve o mikrobun doğal zorunluğu karşısında özgürleşir... metafizik alanda Tanrıbilimci öğretiler, Tanrı karşısında insanın sorumluluğu sorununu çözebilmek için yadgerekirciliğe baş vurmak ve elindeliği savunmak zorunda kalmışlardır. Bu düşünceye göre Tanrı her şeyi önceden belirlemiştir ama, insana da tikel bir elindelik (iyiyle kötüyü seçebilme gücü anlamında us) vermiştir. bkz. Gerekircilik, Nedensellik, Elindelik, Zorunlu, Özgürlük.